"Từ ứng phó đến hành động sớm và Tăng cường chống chịu: ASEAN tiến tới mục tiêu Lãnh đạo toàn cầu trong quản lý thiên tai"

Đông Nam Á được đánh giá là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, và dự báo sẽ phải đối mặt với các thảm họa tự nhiên ngày càng gia tăng về cường độ. Chính vì vậy, “Quản lý rủi ro thiên tai” đã được các quốc gia ASEAN chú trọng từ nhiều năm nay, thông qua nhiều công cụ và cơ chế hợp tác.

Từ năm 2003, Ủy ban ASEAN về quản lý thiên tai ASEAN (ACDM) được thành lập nhằm tạo điều kiện cho hợp tác khu vực về vấn đề quản lý thiên tai cũng như nâng cao tinh thần chung của ASEAN.

Với vai trò Chủ tịch ACDM 2023 - đây sẽ là cơ hội, cũng như trách nhiệm để Việt Nam chủ động dẫn dắt, thể hiện vai trò đối với hợp tác ASEAN trong lĩnh vực quản lý thiên tai - một nội dung quan trọng trong trụ cột Cộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN.

Liên tiếp sau đó, với sự ra đời của Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp (Hiệp định AADMER) có hiệu lực từ ngày 24/12/2009 và Trung tâm điều phối ASEAN về Hỗ trợ nhân đạo trong quản lý thiên tai hay (Trung tâm AHA) năm 2011 với sự thống nhất của 10 quốc gia thành viên ASEAN đã thúc đẩy những điều kiện hợp tác và phối hợp quản lý thảm họa trong khu vực, huy động thêm nguồn lực và hỗ trợ trong khu vực cũng như hợp tác đa phương với các đối tác khác trên toàn thế giới trong quản lý thiên tai.

Các nước ASEAN thể hiện đoàn kết trong quản lý thiên tai - Ảnh chụp tại Hội nghị Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM) lần thứ 41 năm 2022 tại Thái Lan

Năm 2023, Việt Nam đã được giao trọng trách là Chủ tịch Ủy ban quản lý thiên tai ASEAN. Đây vừa trách nhiệm và cũng là cơ hội để Việt Nam chủ động dẫn dắt, nâng cao vị thế, thể hiện vai trò trong hợp tác ASEAN về Quản lý thiên tai nói riêng và trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ giữa ASEAN và các đối tác nói chung. Bên cạnh đó, việc đảm nhận vai trò Chủ tịch sẽ giúp Việt Nam tranh thủ kinh nghiệm, nguồn lực từ các đối tác và cộng đồng quốc tế cho công tác phòng, chống thiên tai của Việt Nam và góp phần tích cực vào việc xây dựng cộng đồng ASEAN có khả năng chống chịu với thiên tai, đóng góp vào sự nghiệp phát triển chung của đất nước và khu vực.

Việt Nam thể hiện vai trò Chủ tịch Ủy ban ASEAN về quản lý thiên tai 2023

Thực hiện vai trò Chủ tịch Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM) năm 2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan đại diện Việt Nam đảm nhiệm chức Chủ tịch của các cơ chế hợp tác như Chủ tịch hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai lần thứ 11, Chủ tịch hội nghị lần thứ 12 các Bên tham gia Hiệp định AADMER, Chủ tịch AMMDM và các đối tác (Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản); Chủ tịch ACDM, Chủ tịch ACDM và các đối tác (Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản); Chủ tịch Ban quản trị Trung tâm AHA.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT, Phó trưởng ban Chỉ đạo QG về Phòng chống thiên tai Nguyễn Hoàng Hiệp đại diện Việt Nam phát biểu tại Hội nghị ACDM 41 tại Thái Lan năm 2022

Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và PTNT) đã phối hợp với Trung tâm AHA, Ban thư ký ASEAN làm việc với các bên liên quan và các Đối tác của ASEAN để huy động nguồn lực triển khai Chương trình công tác Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp giai đoạn 2021-2025; Chủ trì, tổ chức Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về quản lý thiên tai lần thứ 11, Hội nghị các Bên tham gia Hiệp định AADMER, Hội nghị cấp Bộ trưởng với các Đối tác của ASEAN (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản) từ 9-13/10/2023 tại Quảng Ninh, các cuộc họp thường niên lần thứ 42 của Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM)  và các cuộc họp liên quan từ 12-16/6/2023 tại thành phố Đà Nẵng, Việt Nam.

Trước đó, từ ngày 12/02 - 21/02/2023 tại Đà Nẵng, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai phối hợp với Trung tâm AHA tổ chức khóa đào tạo “Đội đánh giá và ứng phó khẩn cấp ASEAN (ASEAN-ERAT) cho các cán bộ Phòng, chống thiên tai của 10 nước thành viên ASEAN

Ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai phát biểu Bế giảng khóa tập huấn “Đánh giá và Ứng phó khẩn cấp ASEAN (ASEAN-ERAT) Khóa 14

Ngoài ra, Việt Nam còn chủ động tham gia các hoạt động trong khu vực nhằm thúc đẩy hợp tác trong ASEAN và các đối tác, cụ thể như: Hướng dẫn các đơn vị liên quan (cứu hộ cứu nạn, y tế, các địa phương) tham gia diễn tập khu vực ASEAN về ứng phó khẩn cấp (ARDEX) tại Indonesia; Huy động và triển khai hỗ trợ nhân đạo ASEAN tại Myanmar trong ứng phó bão Mocha; Phối hợp Singapore, Ban thư ký ASEAN, Trung tâm AHA tổ chức các sự kiện lớn nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập ACDM; Tổ chức các diễn đàn, hội thảo để các quốc gia ASEAN giới thiệu về kinh nghiệm PCTT, đồng thời cũng giới thiệu về con người, tự nhiên, văn hóa và thành tựu của Việt Nam với bạn bè quốc tế; Xây dựng “Tuyên bố Hạ Long về Hành động sớm trong quản lý thiên tai ASEAN” để tạo dấu ấn năm chủ tịch. Dự kiến Tuyên bố này sẽ được thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về quản lý thiên tai lần thứ 11 được tổ chức vào tháng 10 tại Quảng Ninh.; thúc đẩy các cơ chế hợp tác song phương trong khối ASEAN; Nỗ lực hỗ trợ Đông Timo trong quá trình gia nhập chính thức ASEAN.

Năm 2023 là năm Việt Nam đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Ủy ban ASEAN về quản lý thiên tai, do vậy, Việt Nam sẽ đóng vai trò là cầu nối hiệu quả, thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ giữa khối ASEAN với các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương về những giải pháp mang tính chiến lược để giải quyết nhiều rủi ro cùng một lúc, huy động nguồn lực triển khai Chương trình công tác Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp giai đoạn 2021-2025 một cách đầy đủ, hiệu quả, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đề ra.

Tinh thần “chủ động, tích cực và có trách nhiệm” của Việt Nam trong hợp tác ASEAN nói chung sẽ tiếp tục được phát huy trong cả hợp tác về quản lý thiên tai. Việt Nam phấn đấu thể hiện vai trò dẫn dắt trong ASEAN không chỉ trên các lĩnh vực an ninh, kinh tế mà còn thể hiện trên phương diện văn hoá-xã hội, mà ở đây là đảm bảo an toàn cho cộng đồng trước thiên tai./.