Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều.

Tham dự phiên họp có: Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường; đại diện Tổng cục Phòng, Chống thiên tai có Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng, chống thiên tai Trần Quang Hoài và Phó Tổng cục trưởng Vũ Xuân Thành, một số đơn vị chức năng trực thuộc Tổng cục Phòng, chống thiên tai; đại diện Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng…

Toàn cảnh Phiên họp lần thứ 10 Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường 

Trong phiên làm việc đầu tiên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều. 

Tại phiên họp, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng chống thiên tai và Luật Đê điều.

Tại Tờ trình nêu rõ, Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều cùng các văn bản hướng dẫn các Luật này đã tạo hành lang pháp lý trong công tác phòng chống thiên tai, công tác quản lý đê điều, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình thi hành các Luật đã phát sinh một số bất cập, vướng mắc lớn, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình hiện nay. 

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung gồm 3 điều, trong đó: Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số Điều Luật Phòng, chống thiên tai. Điều này gồm 23 khoản, sửa đổi, bổ sung tại 19 Điều, bổ sung 03 Điều và sửa tên Chương IV của Luật Phòng, chống thiên tai; Điều 2 sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Đê điều. Điều này gồm 8 khoản, trong đó sửa đổi, bổ sung tại 8 Điều của Luật Đê điều; Điều 3 quy định về Điều khoản thi hành.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trình bày Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều tại Phiên họp

Cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Vinh Hà cho biết, Nhóm nghiên cứu của Ủy ban cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Phòng chống thiên tai và Luật Đê điều. Đồng thời, nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi, bổ sung dự án Luật lần này không chỉ tháo gỡ bất cập phát sinh trong thực thực tiễn thi hành luật mà còn góp phần tạo hành lang pháp lý thuận lợi để thu hút đầu tư, nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế, giảm thiểu rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu; phát huy vai trò chủ đạo của Nhà nước và sự tham gia của khu vực tư nhân trong phòng chống thiên tai; tận dụng tối đa nguồn lực hỗ trợ của các chính phủ, cộng đồng quốc tế cho công tác phòng chống thiên tai ở Việt Nam và thực hiện tốt cam kết, thỏa thuận quốc tế.

Về phạm vi sửa đổi, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều được xây dựng trên cơ sở bóc tách các nội dung về quy hoạch của Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều về quy hoạch của Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Thủy lợi, Luật Đê điều cho phù hợp với Luật Quy hoạch và bổ sung sửa đổi thêm một số nội dung cần thiết khác nên việc chỉ sửa đổi, bổ sung tại 23 khoản tại 19/47 Điều của Luật Phòng chống thiên tai và 8/48 điều của Luật Đê điều là phù hợp với yêu cầu về thời gian và phạm vi của Dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều.

Tuy nhiên, có một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu phòng chống thiên tai và quản lý đê điều như: huy động đầu nguồn lực tài chính của xã hội cho công tác phòng chống thiên tai và quản lý đê điều; cơ chế khai thác, sử dụng đầu tư xây dựng công trình đê điều, công trình phòng chống thiên tai cho phát triển kinh tế - xã hội; kiện toàn, nâng cao năng lực tổ chức, chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiê tai và tìm kiếm cứu nạn; vấn đề đẩy mạnh giải pháp khoa học và công nghệ trong phòng chống thiên tai để tạo sự chủ động trong phòng chống thiên tai và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực cho phòng chống thiên tai.

Tại Phiên họp, góp ý vào từng quy định cụ thể của dự thảo Luật, một số ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung loại hình thiên tai như “giông”, “lũ ống”, “cháy rừng”; một số loại thiên tai do tác động của con người như chặt phá rừng đầu nguồn gây lũ quét, khai thác cát quá mức gây sạt lở bờ sông, khai thác nước ngầm, xây dựng công trình gây sụt lún đất;….

Cho ý kiến về nguồn tài chính cho phòng, chống thiên tai, đại biểu Bùi Thanh Tùng, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng cho rằng, tại khoản 4 Điều 8 Luật Phòng chống thiên tai, để có thêm nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước cho công tác phòng chống thiên tai, Ban soạn thảo cần có điều khoản quy định cụ thể hơn về nguồn tài chính này (như từ nguồn đầu tư của tổ chức, các nhân; từ việc khai thác, sử dụng các công trình phòng chống thiên tai do nhà nước đầu tư, từ hợp tác công tư…); quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư cũng như chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực này để huy động nguồn lực của xã hội cho công tác phòng chống thiên tai. Khi Luật Phòng, chống thiên tai ghi nhận các hình thức đầu tư, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà đầu tư thì sẽ tạo động lực để thu hút ngày càng nhiều hơn sự tham gia khu vực ngoài nhà nước cho phòng chống thiên tai, giảm áp lực đầu tư cho phòng chống thiên tai từ ngân sách nhà nước. 

Cho rằng, mặc dù thiên tai là hiện tượng tự nhiên bất thường nhưng hiện nay thiên tai lại là hiện tượng thường xuyên, đại biểu Lê Công Nhường, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc định nghĩa lại về khái niệm “thiên tai”. Đồng thời đề xuất, đổi tên Luật là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Phòng, thích ứng thiên tai cho phù hợp với thực tiễn hiện nay.

Đối với "Quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương", đây là quy định thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu. Tán thành việc thành lập Quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương, đại biểu Vũ Thị Thủy, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, cho rằng, việc thành lập Quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương sẽ giúp tăng cường thêm nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước, đặc biệt là nguồn lực quốc tế cho công tác phòng chống thiên tai ở Việt Nam và điều phối nguồn lực giữa các Quỹ trong nước. Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị cần làm rõ nguồn thu của Quỹ; cơ chế sử dụng Quỹ Phòng, chống thiên tai ở Trung ương để không trùng lặp, chồng chéo với nguồn tài trợ, hỗ trợ theo Luật Ngân sách nhà nước; việc điều chuyển giữa quỹ Trung ương và quỹ địa phương, giữa các quỹ địa phương để bảo đảm quyền lợi của các Quỹ Phòng, chống thiên tai địa phương.

Cho ý kiến về nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đê điều, đa số ý kiến đại biểu đồng tình hoạt động nạo vết luồng lạch trong phạm vi bảo vệ đê điều cần phải có ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tăng cường công tác quản lý nhà nước ở trung ương. Một số ý kiến cũng đề nghị Ban soạn thảo cấn đánh giá việc xây dựng công trình ở "bãi nổi", "cù lao" có ảnh hưởng đến an toàn đê điều hay không để quy định loại trừ như tại khoản 5 Điều 7 Luật Đê điều; làm rõ "các hoạt động khác gây cản trở dòng chảy và thoát lũ nhưng không có biện pháp xử lý khắc phục" quy định tại khoản 10 Điều 7 Luật Đê điều. Ngoài ra, nhiều đại biểu còn góp ý cho các quy đinh: về thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai cho phù hợp với đối tượng dễ bị tổn thương; về phân định rõ trách nhiệm giữa Ban chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai với trách nhiệm Ủy ban quốc gia về tìm kiếm cứu nạn để tránh chồng chéo trong thực thị nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. 

Sau khi nghe ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường thay mặt Ban soạn thảo đã có phần giải trình, thông tin làm rõ thêm một số nội dung đại biểu còn băn khoăn về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, quy định về thành lập Quỹ phòng, chống thiên tai; về trách nhiệm chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai cũng như một số nội dung khác liên quan đến Luật Đê điều (sử dụng bãi sông, lòng sông, bãi nổi, cù lao nơi chưa có công trình xây dựng; xử lý công trình nhà ở hiện có trong phạm vi bảo vệ đê điều; vấn đề xây dựng, cải tạo công trình giao thông liên quan đến đê điều;...). Bộ trưởng cũng khẳng định, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, nghiên cứu đầy đủ các ý kiến phát biểu tại Phiên họp để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật theo đúng quy trình luật định.

Kết luận phiên làm việc sáng nay, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều trong bối cảnh hiện nay. Qua hơn 13 ý kiến phát biểu trực tiếp tại Phiên họp, các ý kiến đại biểu đã tập trung phân tích, mổ xẻ nhiều vấn đề trọng tâm của dự án Luật. Những ý kiến phát biểu tại Phiên họp cũng cho thấy, dự án Luật được chuẩn bị tương đối công phu; đã thể chế chủ trương, đường lối, chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước trong phòng chống thiên tai, quản lý đê điều và nội luật hóa các cam kết, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam tham gia. Nội dung các quy định sửa đổi, bổ sung cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý nhà nước và yêu cầu hội nhập quốc tế. Hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị tương đối đầy đủ, đúng trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường sẽ tiếp thu, tổng hợp đầy đủ ý kiến của đại biểu tại Phiên họp để hoàn thiện Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều. Chủ nhiệm Ủy ban cũng khẳng định, dự án Luật đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV./.