“Nội dung đề cương tuyên truyền hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống PCTT"

 “Nội dung đề cương tuyên truyền hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam trong lực lượng Công an nhân dân (22/5/1946 – 22/5/2021)” của Văn phòng Bộ Công an

Để thiết thực hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam trong lực lượng Công an nhân dân (22/5/1946 – 22/5/2021) Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai đã có văn bản số 45/TWPCTT ngày 26/04/2021 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai chỉ đạo Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các bộ, ngành và các tỉnh, thành phố tổ chức hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam (22/5/1946 - 22/5/2021); chỉ đạo các báo, đài địa phương tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa ngày truyền thống, thành tựu mà địa phương, ngành mình đã đạt được trong công tác phòng chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai, những công việc cần triển khai để đối phó với mưa, bão, lũ, lụt năm 2021; Các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền sâu rộng với nội dung thiết thực và phong phú để cổ vũ, động viên các cấp, các ngành và đồng bào trong cả nước tích cực chuẩn bị mọi mặt để sẵn sàng đối phó với thiên tai; quan tâm đăng tải và đưa tin về công tác phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai cũng như phổ biến kiến thức về phòng tránh thiên tai, góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng. Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, Bộ Công an ban hành Kế hoạch số 183/KH-BCA ngày 04/5/2021 tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống phòng, chống thiên tai trong lực lượng Công an nhân dân, như sau:

I. Lịch sử ngày truyền thống

Ngay từ ngày xa xưa ông, cha ta đã rất quan tâm đến việc đối phó với thiên tai bão, lũ để phát triển sản xuất, phát triển đất nước. Nhiều công trình trị thủy, đặc biệt là hệ thống đê điều đã được xây dựng và tu bổ để đối phó với lũ, lụt nhằm bảo vệ sản xuất, an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, cuộc đấu tranh phòng, chống thiên tai đã tạo nên bản lĩnh kiên cường của dân tộc. Kế thừa truyền thống của những thế hệ người đi trước, ngay từ những năm đầu của nước Việt Nam độc lập, ngày 22/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 70 thành lập Uỷ ban Trung ương hộ đê, tiền thân của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai ngày nay.

Để khẳng định tầm quan trọng của công tác phòng chống lụt, bão và giảm nhẹ thiên tai ở nước ta; nhằm động viên cán bộ, chiến sĩ và toàn thể nhân dân trong cả nước nêu cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu trong công tác phòng, chống lụt, bão, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra; đồng thời để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 21/3/1990 nhân dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Bác, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã quyết định lấy ngày 22/5 hàng năm là “Ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam”.

Ngày 13/02/2019 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 173/QĐ-TTg về việc tổ chức Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai hàng năm (15-22/5). Từ đó đến nay, hàng năm đều tổ chức hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai và kỷ niệm ngày truyền thống phòng chống thiên tai, Chủ tịch nước đều có thư gửi đồng bào, chiến sĩ cả nước nhằm động viên, khuyến khích và nhắc nhở các cấp, các ngành thực hiện tốt công tác phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai ở địa phương và ngành mình; Ban chỉ huy phòng chống thiên tai các cấp, các ngành đều tiến hành tổ chức kỷ niệm và mở đợt tuyên truyền sâu rộng nhân ngày truyền thống.

II. Ý nghĩa, truyền thống của công tác phòng, chống thiên tai

Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai hàng năm (15-22/5) hàng năm đã trở thành truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam. Ý nghĩa của Tuần lễ này không chỉ là dịp để tôn vinh những người làm công tác phòng, chống thiên tai mà còn để nhắc nhở mọi người hãy chủ động trong phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai. 

Những năm gần đây, công tác phòng, chống thiên tai, lụt bão của Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá rất cao, với phương châm “4 tại chỗ”, chủ động ứng phó với những tình huống xấu có thể xảy ra. Chính phủ đã xây dựng chiến lược và đề ra nhiều biện pháp phòng, chống lụt bão, giảm nhẹ thiên tai, huy động nhiều nguồn lực để phòng ngừa và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bão, lũ, thiên tai gây ra như: củng cố hệ thống đê điều, xây dựng các hồ chứa nước để điều tiết lũ; tăng cường hệ thống dự báo, cảnh báo và thực hiện việc quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển có sở hạ tầng, chuyển đổi mùa vụ sản xuất để hạn chế thiệt hại; tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao ý thức cộng đồng…. Mỗi năm, Chính phủ đã dành hàng nghìn tỷ đồng cho việc xây dựng, tu bổ đê điều, khắc phục hậu quả thiên tai. Hầu hết các công trình này đều đã và đang tham gia hiệu quả vào việc phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai cho đất nước. 

Xác định Công an nhân dân (CAND) luôn là lực lượng tuyến đầu có mặt tại các điểm nóng về thiên tai, thảm họa, sự cố, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị thực sự coi nhiệm vụ phòng chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) như nhiệm vụ chiến đấu, kịp thời có mặt tại hiện trường cùng lãnh đạo địa phương chỉ huy điều hành xử lý các tình huống; kịp thời tổ chức sơ tán nhân dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, tiếp tế, cấp cứu nhân dân vùng ngập lụt… hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Trong thực hiện nhiệm vụ PCTT & TKCN cán bộ, chiến sĩ luôn thể hiện rõ phẩm chất của người chiến sĩ Công an nhân dân, không ngại hy sinh, gian khổ, quên mình cứu giúp nhân dân, được Đảng và nhân dân ghi nhận, tin yêu. Hình ảnh người chiến sĩ Công an nhân dân trong phòng chống thiên tai, lụt bão, cứu hộ, cứu nạn, đảm bảo ANTT, tham gia di dời sơ tán dân giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai ngày càng được ghi nhận nhiều và đậm nét. Cấp ủy, Chính quyền địa phương và nhân dân các địa phương chịu ảnh hưởng của thiên tai, lụt, bão luôn đánh giá cao phẩm chất “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân trong phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai.

Nhằm đáp ứng tốt hơn các nhiệm vụ chính trị được giao, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và của ngành Công an, công tác tổ chức, chỉ đạo, điều hành lực lượng CAND trong phòng tránh giảm nhẹ thiên tai cũng từng bước phát triển cả về quy mô và phạm vi.

* Công tác Ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn (Công tác ƯPT) trước khi thực hiện Nghị định số 01/2018/NĐ-CP, ngày 06/8/2018 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an:

- Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT và Ủy ban quốc gia tìm kiếm cứu nạn, Bộ trưởng Bộ Công an đã có quyết định số 581/2003/QĐ-BCA(V11) ngày 21/8/2003 về việc thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão, tai nạn thương tích và tìm kiếm cứu nạn (PCLB, TNTT &TKCN) Bộ Công an, do đồng chí Thứ trưởng Lê Thế Tiệm - Thành viên Ban Chỉ đạo PCLB Trung ương, làm Trưởng Ban Chỉ đạo, các thành viên gồm đại diện một số đơn vị trực thuộc Bộ; đồng thời chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương khẩn trương thành lập, kiện toàn Ban Chỉ huy PCLB, TNTT &TKCN của đơn vị, địa phương để chỉ đạo công tác PCLB, TNTT &TKCN.

- Ngày 13/5/2005 Trưởng Ban Chỉ đạo PCLB, TNTT &TKCN đã có quyết định số 267/2005/QĐ-BCA(C11) về việc bổ sung, thay đổi thành viên Ban Chỉ đạo, Thường trực Ban Chỉ đạo. Trong đó giao: Tổng cục Hậu cần (Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật) là cơ quan Thường trực về phòng chống lụt bão và tai nạn thương tích của Bộ có trách nhiệm theo dõi cập nhật tình hình có liên quan PCLB & TNTT đề xuất với Ban Chỉ đạo Bộ những chủ trương, biện pháp chỉ đạo công tác PCLB, TNTT trong toàn lực lượng CAND; Tổng cục Cảnh sát (cũ) là cơ quan Thường trực về Tìm kiếm cứu nạn của Bộ.

Xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ Chính phủ giao cho Bộ Công an trên các lĩnh vực: Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng chống thiên tai; Cứu nạn, cứu hộ; Tai nạn thương tích và sự thay đổi nhân sự của Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Công an đã có các Quyết định:

(1). Quyết định số 4498/QĐ-BCA-H41, ngày 08 tháng 11 năm 2010 về việc thành lập Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an, có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương trong toàn lực lượng tổ chức thực hiện những nhiện vụ trên. Trong đó, giao Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật làm nhiệm vụ Thường trực chung, tham mưu giúp Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB&TKCN Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị địa phương tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao trên cả 04 lĩnh vực: Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng chống thiên tai, lụt bão; Cứu nạn, cứu hộ và Tai nạn thương tích.

(2). Ngày 20 tháng 6 năm 2011, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 2118/QĐ-BCA-H41 về việc thành lập Ban Chỉ đạo Ứng phó với Biến đổi khí hậu, phòng chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn (ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN) Bộ Công an (Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA là đồng chí Trung tướng Phạm Minh Chính, Thứ trưởng Bộ Công an).

 (3). Ngày 30 tháng 11 năm 2011 Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 4699/QĐ-BCA-H41 về kiện toàn Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an (Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA là đồng chí Trung tướng Đặng Văn Hiếu, Thứ trưởng Thường trực Bộ Công an).

(4). Ngày 29 tháng 7 năm 2011, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 2844/QĐ-BCA về việc Thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo ƯPBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an (gọi tắt là Văn phòng ƯPT) trực thuộc Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật nhằm thống nhất các đầu mối về ƯPBĐKH, PCLB, TNTT &TKCN của Bộ Công an trên toàn quốc và giúp Ban Chỉ đạo ƯPT Bộ Công an chỉ đạo xuyên suốt công tác  này từ Trung ương tới địa phương.

(5). Ngày 07 tháng 10 năm 2014, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 5730/QĐ-BCA về kiện toàn Ban Chỉ đạo ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn Bộ Công an (Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA là đồng chí Trung tướng Bùi Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Công an).

Thực hiện Nghị định 106/NĐ-CP, ngày 17/11/2014 của Chính phủ về việc quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an, ngày 29/12/2014 Bộ Trưởng Bộ Công an đã ký Quyết định số 7833/QĐ-BCA quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuât, Bộ Công an, trong đó giao Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuât chủ trì và tổ chức thực hiện nhiệm vụ thường trực Ban Chỉ đạo của Bộ về ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt bão, tai nạn thương tích và đảm bảo hậu cần, kỹ thuật cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt bão, tai nạn thương tích trong lực lượng Công an nhân dân.

* Công tác Ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự (Công tác ƯPT) sau khi thực hiện Nghị định số 01/2018/NĐ-CP, ngày 06/8/2018 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an:

- Bộ Công an chuyển nhiệm vụ ƯPT từ Cục H46 - Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuât cũ về Văn phòng Bộ Công an làm nhiệm vụ Thường trực Ban Chỉ đạo ƯPT Bộ Công an (Phân công nhiệm vụ cho Phòng Thường trực giúp việc các Ban Chỉ đạo - Văn phòng Bộ Công an) thực hiện;

- Ngày 29 tháng 11 năm 2018, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 7658/QĐ-BCA về việc thành lập Ban Chỉ đạo ứng phó với biết đổi khí hậu; phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Bộ Công an. (Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA là đồng chí Trung ướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ trưởng Bộ Công an);

- Thực hiện Nghị định số 02/NĐ-CP, ngày 02/01/2019 của Chính phủ về Phòng thủ dân sự và Quyết định số 1042/QĐ ngày 19/8/2019 của Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị định số 02 về Phòng thủ dân sự; Ngày 01/6/2020 Bộ trưởng Bộ Công an ban hành Quyết định số 4820/QĐ-BCA về việc thành lập Ban Chỉ đạo Ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự Bộ Công an (viết tắt là Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA); (Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA là đồng chí Thượng tướng Nguyễn Văn Sơn, Thứ trưởng Bộ Công an) để thống nhất chỉ đạo xuyên suốt công tác ƯPT từ Bộ tới Công an các đơn vị, địa phương; Thường trực Ban Chỉ đạo là Văn phòng Bộ (V01) hướng dẫn Công an các đơn vị, địa phương thành lập và kiện toàn Ban Chỉ huy ƯPT của Công an các đơn vị, địa phương để thực hiện nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự (PTDS).

            Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an để công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự của ngành Công an ngày càng được triển khai có tổ chức, xuyên suốt từ Bộ Công an tới các đơn vị, địa phương, ứng phó hiệu quả với thiên tai, bão, lụt theo phương châm 4 tại chỗ, đó là: “Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ”. Hơn nữa, để chủ động đối phó với những diễn biến bất thường của hiện tượng thời tiết cực đoan do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, công tác phòng chống thiên tai, bão, lụt của Bộ Công an đang chuyển dần theo hướng “Chủ động phòng tránh - Ứng phó kịp thời - Khắc phục khẩn trương và có hiệu quả”, góp phần làm hạn chế thiệt hại về người, tài sản của Nhà nước và Nhân dân.

Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Uỷ ban Quốc gia về BĐKH, Ban chỉ đạo TW về PCTT, Uỷ ban Quốc gia ƯPSCTT&TKCN, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an đã quan tâm và chỉ đạo quyết liệt công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS trong toàn lực lượng Công an nhân dân. Chủ động tổ chức kiểm tra, đôn đốc công tác PCTT & TKCN của Công an các đơn vị, địa phương, đặc biệt tại những địa bàn trọng điểm về thiên tai, bão, lũ; rà soát, thống kê, đánh giá thực lực vật tư phương tiện PCTT & TKCN trong toàn lực lượng; kịp thời trang cấp và bổ sung kinh phí phục vụ yêu cầu “4 tại chỗ” cho Công an các đơn vị, địa phương trước mùa mưa, bão, nên công tác ứng phó với thiên tai, lụt bão, tai nạn đã chủ động hơn và có nhiều chuyển biến tích cực góp phần hạn chế thiệt hại về người và tài sản do thiên tai, tai nạn gây ra.

Thực hiện nghiêm túc công tác trực ban, trực chỉ huy 24/24 giờ trong ngày, sẵn sàng lực lượng, phương tiện tham gia ứng phó với thiên tai, lụt bão, cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu.

Công an các đơn vị, địa phương đã chủ động xây dựng, triển khai các phương án, kế hoạch và tổ chức tập huấn, huấn luyện, diễn tập công tác ứng phó với các tình huống thiên tai, lụt bão phù hợp với đặc điểm địa lý của từng địa bàn cụ thể. Ý thức trách nhiệm, năng lực chỉ huy, điều hành của lãnh đạo chỉ huy Công an các cấp trong công tác phòng, chống thiên tai, tai nạn, tham gia cứu hộ, cứu nạn có nhiều chuyển biến tích cực; cán bộ chiến sĩ đã chủ động khắc phục khó khăn, nâng cao ý thức, trách nhiệm đối với công tác phòng, chống thiên tai, lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ, tham gia di dời sơ tán dân, đảm bảo an ninh trật tự, được nhân dân và cấp ủy, chính quyền các cấp ghi nhận và đánh giá cao phẩm chất “Vì nước quên thân vì dân phục vụ” của cán bộ, chiến sĩ CAND, khẳng định được vai trò quan trọng, nòng cốt của lực lượng Công an nhân dân trong phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai.

Công tác thông tin, tuyên truyền, đặc biệt trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho nhân dân và CBCS Công an về nhiệm vụ phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, cũng như tuyên truyền về hoạt động của lực lượng Công an nhân dân tham gia phòng chống lụt bão, cứu hộ, cứu nạn đã có nhiều chuyển biến tích cực, cơ bản đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ PCTT&TKCN của lực lượng Công an nhân dân.

III. Tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta những năm gần đây

Biến đổi khí hậu (BĐKH) mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu và mực nước biển dâng là thách thức lớn nhất đối với cả nhân loại trong thế kỷ 21. Biến đổi khí hậu sẽ làm cho các thiên tai trở nên khốc liệt hơn và có thể trở thành thảm hoạ, gây rủi ro lớn cho phát triển kinh tế - xã hội, có thể xoá đi những thành quả nhiều năm của sự phát triển của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thiên tai và các hiện tượng khí hậu cực đoan khác đã và đang gia tăng ở hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ, nhiệt độ và mực nước biển trung bình toàn cầu tiếp tục tăng nhanh chưa từng có trong thời gian qua, đang là nỗi lo ngại của nhiều quốc gia trên thế giới. Trong những năm gần đây, do biến đổi khí hậu nên những cơn bão có sức tàn phá lớn xuất hiện ngày càng nhiều, gây phá huỷ nhà cửa, công trình, hoa màu, cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người.

Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, lại gần 1 trong 5 “ổ” bão lớn của thế giới, nên diễn biến thời tiết, thủy văn rất phức tạp. Mùa bão trùng với mùa mưa, cộng thêm địa hình núi cao sườn dốc, đồng bằng hẹp, trũng là mối đe dọa thường trực đối với sinh hoạt và sản xuất của người dân. Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai, lụt, bão diễn biến hết sức phức tạp, bất thường với quy mô và hậu quả ngày càng nặng nề hơn, cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người, phá hủy, làm thiệt hại nhiều tài sản; đẩy cuộc sống của nhân dân vùng bão, lũ, thiên tai vào hoàn cảnh hết sức khó khăn.

Trong hơn 30 năm qua tại Việt Nam, bình quân mỗi năm, thiên tai đã làm chết và mất tích khoảng 500 người, bị thương hàng nghìn người, thiệt hại về kinh tế từ 1,0 - 1,5% GDP. Điển hình các năm từ 2012-2020, như sau:

- Năm 2012, thiên tai ở nước ta có nhiều diễn biến bất thường; bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện sớm hơn bình thường và kết thúc muộn hơn so với trung bình nhiều năm. Trong năm có 10 cơn bão và 02 ATNĐ hoạt động trên biển Đông, trong đó có 04 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta gây thiệt hại nặng về người và tài sản. Thiệt hại do thiên tai gây ra trong năm 2012 đã làm 258 người chết và mất tích, 408 người bị thương, 6.292 nhà bị đổ, sập, trôi; 101.756 nhà ngập, hư hại, tốc mái; 408.383 ha diện tích lúa và hoa màu bị thiệt hại; 3,24 triệu m³ đất đá bị sạt lở .v.v… Ước tính thiệt hại về vật chất khoảng 16 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt cuối tháng 10 đã xẩy ra cơn bão số 8 với cường độ rất mạnh (cấp 13, 14) đường đi phức tạp, không theo quy luật hàng năm, đã gây thiệt hại hơn 11 nghìn tỷ đồng.

- Năm 2013, là năm kỷ lục về thiên tai, lụt bão ở Việt Nam trong 50 năm qua: có 15 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới vào Việt Nam, trong đó có siêu bão Haiyan. Thiên tai đã gây thiệt hại lớn về kinh tế từ trước đến nay cho Việt Nam, đặc biệt thiệt hại cho các tỉnh miền Trung do bão số 10.

- Năm 2014, tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta giảm về số vụ so với trung bình nhiều năm gần đây, tuy nhiên có nhiều diễn biến bất thường, bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện sớm hơn; mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung. Trong năm, đã có 5 cơn bão, 1 đợt áp thấp hoạt động trên biển Đông; mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều tại các tỉnh vùng núi phía Bắc và khu vực miền Trung như Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam..... Mưa đá, lốc xoáy tại Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Nghệ An, Quảng Bình.... gây thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và Nhân dân.

- Năm 2015, tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta có nhiều diễn biến bất thường, mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung. Đặc biệt có đợt mưa lũ lịch sử diễn ra tại Quảng Ninh và đã được ghi nhận là đợt mưa, lũ lớn nhất trong gần 50 năm qua... gây thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và Nhân dân.

- Năm 2016, do ảnh hưởng của Elnino đã diễn ra trên toàn lãnh thổ Việt Nam và đặc biệt là khu vực đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung - Tây Nguyên, gây ra hạn hán ở miền Trung - Tây Nguyên và xâm nhập mặt tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và đã có tới 10 tỉnh công bố tình huống khẩn cấp thiên tai; thời gian từ tháng 9 đến trung tuần tháng 12/2016 đã xẩy ra 05 trận mưa, lũ lịch sử tại các tỉnh Bắc Trung Bộ và Trung bộ làm thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và Nhân dân.

- Năm 2017, là một năm ghi nhận kỷ lục về thiên tai có 16 cơn bão 6 ATNĐ và nhiều đợt mưa lũ, sạt lở lớn làm 386 người chết và mất tích, sập hỏng hàng trăm nghìn ngôi nhà, hàng trăm hàng nghìn héc ta hoa màu bị hư hại, hàng triệu mét khối đất đá giao thông, thủy lợi bị sạt lở, bồi lấp… thiệt hại ước tính khoảng 60.000 tỷ đồng (Sáu mươi nghìn tỷ đồng).

- Năm 2018, là một năm có 09 cơn bão 5 ATNĐ, 213 trận giông, lốc, sét, 18 trận lũ quét sạt lở đất khiến hơn 224 người chết và mất tích, sập hỏng hàng trăm ngôi nhà, hàng nghìn héc ta hoa màu bị hư hại, hàng triệu mét khối đất đá giao thông, thủy lợi bị sạt lở, bồi lấp… thiệt hại ước tính khoảng 20 ngàn tỷ đồng (Hai mươi ngàn tỷ đồng); lực lượng Công an hy sinh 03 đồng chí; thiệt hại về kinh tế hơn 25 tỷ đồng.

- Năm 2019, thiên tai không diễn ra dồn dập và khốc liệt nhưng mang nhiều yếu tố cực đoan, dị thường trên khắp các vùng miền cả nước với 16/21 loại hình thiên tai (bão, dông, lốc sét; lũ quét, sạt lở đất; rét đậm, rét hại; nắng nóng; mưa lớn, ngập lụt; trận động đất; triều cường, sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển tại nhiều khu vực ở đồng bằng sông Cửu Long…). Thiệt hại do thiên tai năm 2019 ở Việt Nam đã được giảm thiểu tối đa, đặc biệt là về người (133 người chết và mất tích). Tổng thiệt hại về kinh tế trên 7.000 tỷ đồng, đã giảm nhiều so với thiệt do thiên tai gây ra năm 2018.

- Năm 2020, đã xảy ra 16 cơn bão và 04 áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông trong đó đặc biệt là bão số 5, 6, 7, 8, 9 ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta gây hậu quả nghiêm trọng cho chính quyền và nhân dân 09 tỉnh miền Trung, Tây Nguyên được đánh giá là vượt mốc lịch sử; năm 2020, thiên tai xảy ra ngay từ những ngày đầu năm (mồng 1 tết âm lịch đã xảy ra mưa giông, lốc tại các tỉnh miền núi phía Bắc) và đặc biệt là từ đầu tháng 10 đến hết tháng 11 năm 2020 bão, lụt, mưa lớn đã xảy ra trên 9 tỉnh miền Trung làm thiệt hại rất lớn về người (357 người chết và mất tích), tài sản của nhà nước và nhân dân (được đánh giá lũ, lụt, sạt lở đất đá lớn nhất trong gần 70 năm qua). Ước tính thiệt hại về kinh tế trên 39.945 tỷ đồng. Đối với lực lượng Công an bị thiệt hại khoảng 205,284 tỷ đồng. Thường trực Ban Chỉ đạo ƯPT/BCA (V01) đã phối hợp với Cục Kế hoạch và tài chính đánh giá thiệt hại và đề xuất lãnh đạo Bộ duyệt cấp kinh phí hỗ trợ cho Công an các đơn vị, địa phương khắc phục hậu quả thiệt hại do thiên tai, bão, lũ gây ra với nhiều tỷ đồng.

- Trong công tác ƯPT đã xuất hiện nhiều hình ảnh, tấm gương người cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân không quản ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ, kịp thời có mặt ở những nơi khó khăn, nguy hiểm nhất để tham gia tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ, giúp đỡ, hỗ trợ nhân dân ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, điển hình là tấm gương anh dũng hy sinh của đồng chí Đại úy Trương Văn Thắng, cán bộ Công an xã Hướng Việt, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị; hình ảnh lực lượng Công an thức trắng đêm giải cứu 18 người dân mắc kẹt trên xe khách bị nước lũ cuốn trôi tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình,… Kết quả, thành tích của lực lượng Công an trong phòng, chống thiên tai đã được Đảng, Nhà nước, Nhân dân ghi nhận, đánh giá cao, Thủ tướng Chính phủ có thư khen ngợi, biểu dương và tặng Bằng khen cho 06 tập thể có thành tích trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả cơn bão số  9 và mưa, lũ miền Trung năm 2020.

IV. Phát huy truyền thống, tiếp tục thực hiện tốt công tác phòng chống thiên tai, lụt bão năm 2021

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, Việt Nam tiếp tục là một trong số 10 nước hàng đầu về tần suất bị thiên tai trên thế giới với những loại hình thiên tai phổ biến là bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán.  Theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, Năm 2021, do tiếp tục ảnh hưởng của El Nino, nên thời tiết sẽ nắng nóng hơn, bão nhiều và sớm hơn, thời tiết và khí hậu nước ta vẫn diễn biến phức tạp, bão, mưa, lũ đến sớm hơn trung bình nhiều năm và ảnh hưởng đến Việt Nam tương đương như năm 2020.

Để chủ động phòng, chống, giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, bão lụt gây ra, các cấp, các ngành, các địa phương trong cả nước cần nêu cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm, nghiêm túc xây dựng kế hoạch, phương án phòng, chống thiên tai, lồng ghép với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn; tổ chức phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ giữa các lực lượng, ứng phó kịp thời, có hiệu quả với mọi tình huống thiên tai có thể xảy ra, luôn sẵn sàng, đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tài sản và cuộc sống của Nhân dân. 

Nhằm chủ động đối phó thiên tai, tai nạn, sự cố cháy nổ trong năm 2021, cần thực hiện tốt phương châm “Chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả, trong đó lấy phòng tránh là chính”, lực lượng CAND cần tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau:

1. Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Quốc gia về biến đổi khí hậu, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn về công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự 2021; xây dựng và triển khai Kế hoạch của Bộ Công an về công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự trong toàn lực lượng Công an nhân dân năm 2021, quán triệt và thực hiện nghiêm túc phương châm “4 tại chỗ” với tinh thần chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả mọi tình huống thiên tai, đảm bảo an ninh trật tự trong mọi tình huống. Tranh thủ sự chỉ đạo và hỗ trợ về nguồn lực của các cấp chính quyền địa phương để tăng cường trang bị vật tư, phương tiện, bổ sung kinh phí nâng cao hiệu quả công tác phòng chống thiên tai, lụt, bão của Công an các đơn vị, địa phương. Tăng cường kiểm tra công tác phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn tại Công an các đơn vị, địa phương trước mùa mưa, bão.

2. Thông tin kịp thời, nâng cao hiệu quả sử dụng thông tin trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công an và Website của Ban Chỉ đạo ƯPT Bộ Công an để nâng cao nhận về biến đổi khí hậu, ứng phó kịp thời với thiên tai và thực hiện tốt công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trong năm 2021. Phối hợp với các đơn vị có liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền về công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS của Bộ Công an trên các phương tiện thông tin đại chúng, góp phần nâng cao nhận thức cho CBCS và nhân dân trong công tác phòng, tránh thiên tai, tai nạn, sự cố cháy nổ.

3. Tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch số 17/KH-BCA, ngày 18/01/2021 của Bộ Công an về ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự năm 2021; Thông tư số 05/2021/TT-BCA, ngày 14/01/2021 của Bộ Công an quy định về hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của lực lượng CAND, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 06/3/2021; Quyết định số 28/QĐ-TTg, ngày 24/3/2021 của Thủ tướng chính phủ về phê duyệt Kế hoạch phòng thủ dân sự của Bộ Công an (Kèm theo Kế hoạch Phòng thủ dân sự số 40/KH-BCA ngày 29/01/2021 của Bộ Công an); tiếp tục thực hiện Đề án quy hoạch tổng thể lĩnh vực ƯPVBĐKH, PCTT&TKCN ngành Công an đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Thông tư của Bộ Công an về quy định tiêu chuẩn, định mức trang bị phương tiện cho lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH, lực lượng phòng chống thiên tai, lụt bão; Thông tư số 85/2020/TT-BTC, ngày 01/10/2020 của Bộ Tài chính quy định việc quản lý, sử dụng kinh phí phục vụ hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai và Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các cấp.

4. Trong năm 2021 xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện các kế hoạch, chương trình tập huấn nâng cao nhận thức và năng lực về ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự cho Công an cấp huyện trong toàn quốc; tổ chức tập huấn chuyên đề về cứu nạn, cứu hộ dưới nước; xây dựng và tổ chức huấn luyện các phương án ứng phó với sự cố thiên tai thảm hoạ, tìm kiếm cứu nạn cho lực lượng cảnh sát cơ động, đặc nhiệm; huấn luyện sử dụng phương tiện, thiết bị cứu hộ cứu nạn phòng, chống thiên tai, lụt bão và tìm kiếm cứu nạn cho Công an các đơn vị, địa phương.

5. Công an các đơn vị, địa phương tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm trong công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS năm 2020, triển khai công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS năm 2021. Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Công an, Ban Chỉ huy PCTT & TKCN các tỉnh, thành phố khi có thiên tai, lụt bão xảy ra; tăng cường kiểm tra, đôn đốc thực hiện kế hoạch ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS của các đơn vị trực thuộc; chủ động nắm thực lực, bảo quản, bảo dưỡng vật tư phương tiện, công tác dự phòng, dự trữ để chủ động khi thiên tai, bão lũ xảy ra. Thực hiện nghiêm túc theo phương châm “4 tại chỗ”.

6. Quán triệt, thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thứ trưởng - Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPT Bộ Công an tại Hội nghị Tổng kết công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS năm 2020 của Ban Chỉ đạo ƯPT Bộ Công an:

Thực hiện tốt phương châm “Chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả, lấy phòng ngừa là chính”. Tăng cường nắm, theo dõi sát tình hình để đề xuất các chủ trương chỉ đạo kịp thời.

Đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông khi có thiên tai, bão lụt, sự cố xẩy ra, đề phòng tội phạm lợi dụng để trộm cắp tài sản nhà nước và nhân dân; cử cán bộ xuống tận địa bàn, nơi xẩy ra sự cố để cùng Công an địa phương xử lý, ứng phó, khắc phục hậu quả.

Rà soát tất cả các loại phương tiện phòng, chống thiên tai, lụt bão và cứu hộ, cứu nạn hiện có, đề xuất bổ sung kịp thời.

Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền. Củng cố hệ thống tuyên truyền ở Công an các địa phương, sẵn sàng cơ động xuống tận nơi xẩy ra thiên tai để ghi hình đưa tin, tuyên truyền sâu rộng cho nhân dân nâng cao ý thức phòng tránh và hiểu rõ hoạt động của lực lượng CAND.

Tổ chức thực tập các tình huống và cách thức sử dụng các loại phương tiện; chuẩn bị lực lượng sẵn sàng ứng phó với các tình huống. Các trường Công an thành lập các đơn vị dự bị chiến đấu để sẵn sàng huy động lực lượng phục vụ các yêu cầu công tác.

Tăng cường vai trò trách nhiệm của Ban Chỉ đạo để tổ chức thực hiện tốt công tác ƯPVBĐKH, PCTT, TKCN và PTDS trong toàn lực lượng CAND.

Phát huy truyền thống vẻ vang 75 năm phòng, chống thiên tai Việt Nam, lực lượng CAND ra sức phấn đấu, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự để hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai, lụt bão, thảm họa và các sự cố khác gây ra./.