Nâng cao chất lượng công tác thiết kế, nghiệm thu đối với hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động - Bài 1: Một số lỗi thường gặp khi thiết

Thiết kế, lắp đặt hệ thống báo cháy tự động là yếu tố rất quan trọng quyết định đến sự an toàn đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình, công trình, phương tiện giao thông. Một hệ thống báo cháy hiệu quả có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của cháy nổ, từ đó giảm thiểu nguy cơ thiệt hại về người và tài sản, tạo sự an toàn, an tâm cho con người và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

 Để thiết kế được một hệ thống báo cháy tự động đảm bảo tiêu chuẩn đòi hỏi chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế không chỉ nắm vững các quy định của pháp luật mà còn phải nắm vững các tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC để áp dụng trong việc thiết kế nhằm đưa ra các giải pháp bảo đảm bảo an toàn về PCCC đối với công trình, phương tiện giao thông. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua nhiều chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế nắm không vững, hiểu không đúng, không cập nhật, nghiên cứu các tiêu chuẩn, quy chuẩn mới ban hành, thiết kế theo lối mòn, copy, cắt dán giữa các dự án, công trình, …; do vậy, khi nộp hồ sơ trình cơ quan có thẩm quyền thẩm duyệt thiết kế về PCCC vẫn còn nhiều tồn tại phải kiến nghị thiết kế bổ sung, chỉnh sửa đối với thiết kế của hệ thống báo cháy tự động.

Trong phạm vi bài viết này, để giúp chủ đầu tư, đơn vị tư vấn nâng cao hiệu quả công tác thiết kế, chúng tôi tổng hợp một số lỗi thường gặp khi thiết kế hệ thống báo cháy tự động và giải pháp khắc phục, cụ thể như sau:

1. Đối với trung tâm báo cháy.

- Lỗi thường gặp: (1) Thiết kế đặt ở nơi không có người trực suốt ngày đêm nhưng không thuyết minh làm rõ việc truyền các tín hiệu báo cháy và báo sự cố đến nơi trực cháy hay nơi có người thường trực suốt ngày đêm; (2) Thiết kế lắp đặt tại nơi có nguy hiểm về cháy, nổ; lắp trên cấu kiện xây dựng bằng vật liệu cháy không đảm bảo theo quy định; (3) Thiết kế khoảng cách từ trung tâm báo cháy đến trần nhà làm bằng vật liệu cháy được, nhỏ hơn 1m; (4) Khoảng cách giữa các trung tâm báo cháy khi lắp cạnh nhau không đảm bảo lớn hơn 50mm.

- Giải pháp khắc phục: Khi thiết kế cần cần nghiên cứu, tuân thủ các quy định tại mục 5.2, 5.4, 5.5, 5.6 TCVN 5738: 2021 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật.

2. Đối với đầu báo cháy tự động.

- Lỗi thường gặp: (1) Lựa chọn đầu báo cháy không căn cứ vào tính chất của các chất cháy; (2) Không thiết kế lắp bổ sung đầu báo cháy ở trần phía trên đối với trường hợp nhà có trần treo giữa các lớp trần có lắp các hệ thống kỹ thuật, cáp điện, cáp tín hiệu; (3) Không thể hiện khoảng cách giữa các đầu báo cháy, khoảng cách từ đầu báo cháy đến tường, trần; (4) Không lắp đặt bổ sung đầu báo cháy khói, nhiệt kiểu điểm ở bên dưới cấu trúc có chiều cao lớn hơn 0,4m tính từ trần nhà đến vị trí thấp nhất của phần nhô ra và chiều rộng lớn hơn hoặc bằng 0,75m; (5) Không thuyết minh, thiết kế vị trí tiếp cận để bảo trì, bảo dưỡng các đầu báo cháy đối với các đầu báo cháy lắp đặt dưới sàn nâng, trên trần giả; (6) Diện tích bảo vệ của một kênh lớn hơn 2.000 m2 đối với khu vực bảo vệ hở và lớn hơn 5.000 m2 đối với vực bảo vệ kín; (7) Thiết kế lắp đặt đầu không đảm bảo về khoảng chách (nhỏ hơn 1m) tới mép ngoài của miệng thổi của các hệ thống thông gió hoặc của các hệ thống điều hòa không khí.

- Giải pháp khắc phục: Khi thiết kế cần cần nghiên cứu, tuân thủ các quy định tại mục 6.1, 6.3, 6.4, 6.5, 6.6, 6.8, 6.10, 6.13, 6.14, 6.15, 6.16.1 TCVN 5738: 2021 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật.

3. Đối với nút ấn báo cháy.

- Lỗi thường gặp: (1) Thiết kế lắp đặt nút ấn báo cháy không đảm bảo độ cao (1,4m+ 0,2m) tính từ mặt sàn hay mặt đất; (2) Lắp đặt nút ấn báo cháy tại các vị trí không đảm theo quy định; (3) Không thuyết minh thiết kế nút ấn báo cháy ngoài nhà là loại chống thấm nước hoặc biện pháp chống mưa hắt, nơi lắp đặt nút ấn không thiết kế chiếu sáng liên tục vào ban đêm; (4) Không thiết kế nút ấn báo cháy có nắp trong suốt có bàn lề bảo vệ đối các nhà chung cư, cơ sở giáo dục.

- Giải pháp khắc phục: Khi thiết kế cần cần nghiên cứu, tuân thủ các quy định tại mục 7.1, 7.2, 7.3, 7.5 TCVN 5738: 2021 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật.

4. Đối với hệ thống cáp và dây tín hiệu, dây cấp nguồn

- Lỗi thường gặp: (1) Thiết kế không có biện pháp bảo vệ cáp và dây tín hiệu của hệ thống báo cháy tự động; (2) Tiết diện lõi đồng của cáp, dây tín hiệu; tiết diện từng lõi đồng của đường cáp trục chính không đảm bảo theo quy định; (3) Cáp điều khiển thiết bị ngoại vi, dây dẫn tín hiệu nối từ các đầu báo cháy trong hệ thống chữa cháy tự động không phải là dây dẫn chịu nhiệt cao (cáp, dây tín hiệu chống cháy có thời gian chịu lửa 30 mim); sử dụng cáp điều khiển thiết bị ngoại vi bằng cáp thường nhưng không có biện pháp bảo vệ khỏi sự tác động của nhiệt ít nhất trong thời gian 30 min; (4) Thiết kế lắp đặt chung dây tín hiệu của hệ thống báo cháy và dây tín hiệu điều khiển của hệ thống chữa cháy tự động có điện áp nhỏ hơn 60V với đường dây có điện áp khác trên 110V trong cùng một đường ống, một hộp, một bó, một rãnh kín của cấu kiện xây dựng mà không có vách ngăn dọc giữa chúng bằng vật liệu không cháy có giới hạn chịu lửa lớn hơn 15min; (5) Cáp, dây tín hiệu của hệ thống báo cháy tự động địa chỉ không phải là loại chống nhiễu hoặc không luồn trong ống hoặc hộp kim loại có tiếp đất; (6) Không đảm bảo số lượng dự phòng 20% đầu nối của các hộp đấu dây và số lượng dây dẫn của cáp trục chính.

- Giải pháp khắc phục: Khi thiết kế cần cần nghiên cứu, tuân thủ các quy định tại mục 8.2, 8.5, 8.6, 8.7, 8.9, 8.10 TCVN 5738: 2021 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật.

5. Nguồn điện và tiếp đất bảo vệ

- Lỗi thường gặp: (1) Không thiết kế hai nguồn điện độc lập cho Trung tâm của hệ thống báo cháy; (2) Dung lượng của ắc quy dự phòng không đảm bảo ít nhất 24h cho thiết bị hoạt động ở chế độ thường trực và 1h khi có cháy, không thiết kế nạp điện tự động cho ắc quy khi sử dụng ắc quy làm nguồn điện; (3) Không thiết kế tiếp đất bảo vệ cho các trung tâm báo cháy hoặc thiết kế tiếp đất nhưng không đảm bảo các yêu cầu của quy phạm nối đất thiết bị điện hiện hành.

- Giải pháp khắc phục: Khi thiết kế cần nghiên cứu, tuân thủ các quy định tại mục 10.1, 10.2 TCVN 5738: 2021 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống báo cháy tự động – Yêu cầu kỹ thuật.

Đoàn Văn Giáp – PTP4/C07