Khuyến nghị về các chính sách và hoạt động giảm thiểu rủi ro thiên tai ở Việt Nam

Báo cáo tập trung vào bốn nhóm giải pháp then chốt nhằm nâng cao khả năng thích ứng và bảo vệ cộng đồng trước thiên tai:

1. Các biện pháp ứng phó với lũ lụt

• Cải tạo sông theo quy hoạch khoa học: Xây dựng các phương án cải tạo sông trên cơ sở điều tra công suất dòng chảy toàn lưu vực, tránh ảnh hưởng tiêu cực giữa các khu vực thượng nguồn – hạ nguồn.
• Kiểm soát vận hành đập: Tăng cường giám sát và tối ưu hóa vận hành các hồ chứa để điều tiết lũ hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh mưa lũ ngày càng bất thường.
• Đánh giá rủi ro và kiểm soát quy hoạch sử dụng đất: Xác định và hạn chế phát triển khu dân cư tại các vùng nguy cơ cao.
• Cung cấp thông tin minh bạch về sông hồ: Tăng cường hệ thống quan trắc, cập nhật dữ liệu nước lũ theo thời gian thực để người dân chủ động hơn trong công tác phòng tránh.
• Xử lý xói lở bờ sông: Ứng dụng kỹ thuật hiện đại để bảo vệ bờ sông, giảm thiểu nguy cơ sạt lở ảnh hưởng đến nhà cửa và cơ sở hạ tầng.

2. Các biện pháp ứng phó với lũ quét và sạt lở đất

• Xây dựng đập sabo tại các khu vực có nguy cơ cao, đồng thời phát triển hệ thống cảnh báo sớm nhằm giảm thiểu thiệt hại.
• Lập bản đồ rủi ro chi tiết với độ chính xác cao để hỗ trợ công tác quy hoạch, di dời dân cư khỏi khu vực nguy hiểm.
• Kiểm soát giao thông dựa trên lượng mưa: Áp dụng cơ chế phong tỏa giao thông sớm khi có nguy cơ sạt lở đất, tránh các tai nạn đáng tiếc.

3. Các biện pháp phòng chống thiên tai nói chung

• Đảm bảo đầu tư trước thiên tai: Dành ngân sách thỏa đáng cho công tác giảm thiểu rủi ro thiên tai, thay vì chỉ tập trung vào khắc phục hậu quả.
• Nâng cao nhận thức cộng đồng: Xây dựng các chương trình giáo dục và diễn tập để người dân hiểu rõ trách nhiệm của mình trong phòng chống thiên tai.
• Cải thiện hệ thống dữ liệu thiên tai: Xây dựng cơ sở dữ liệu chi tiết hơn về thiệt hại do thiên tai, phục vụ công tác phân tích và hoạch định chính sách hiệu quả hơn.

4. Công tác phục hồi sau thiên tai và xây dựng lại tốt hơn

• Cải thiện đánh giá nhu cầu cứu trợ: Ứng dụng công nghệ để nhanh chóng xác định nhu cầu thực tế tại các khu vực bị ảnh hưởng.
• Sử dụng hình ảnh vệ tinh để đánh giá thiệt hại: Tận dụng dữ liệu từ vệ tinh và chuyên gia bên ngoài để xác định mức độ thiệt hại một cách chính xác.
• Lập kế hoạch phục hồi khẩn cấp: Triển khai các dự án cấp bách giúp khôi phục cơ sở hạ tầng và đảm bảo cuộc sống cho người dân sau thiên tai.

Báo cáo của ông Suzuki Takashi nhấn mạnh rằng, để tăng cường khả năng chống chịu trước thiên tai, Việt Nam cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và sự tham gia chủ động của người dân. Việc kết hợp các giải pháp công nghệ, quy hoạch khoa học và nâng cao ý thức cộng đồng sẽ giúp Việt Nam từng bước giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, hướng đến một xã hội an toàn và bền vững hơn.