Hội nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện các tỉnh, TP có đê từ cấp III đến cấp đặc biệt năm 2024

Hội nghị nhằm đánh giá về diễn biến của trận lũ đặc biệt lớn sau bão số 3, thực trạng hệ thống đê điều, bãi sông, lòng dẫn và vai trò, trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện trong công tác ứng phó, hộ đê, đảm bảo an toàn hệ thống đê điều; từ đó tổng kết, rút ra những bài học kinh nghiệm, phát huy những sáng kiến hay phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành trước mắt cũng như lâu dài, hướng tới mục tiêu giữ vững an toàn đê điều trong mùa lũ, bão hàng năm.

Đồng chủ trì Hội nghị Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Đinh Công Sứ. Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai Phạm Đức Luận. Tham dự Hội nghị có hơn 460 đại biểu đến từ Bộ Nông nghiệp và PTNT: Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai và một số đơn vị liên quan; 21 tác tỉnh, thành phố có đê từ cấp III đến cấp đặc biệt: Lãnh đạo UBND cấp tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Quản lý đê điều và PCTT/ Thủy lợi; Chủ tịch của 150 UBND cấp huyện và lãnh đạo phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn/phòng Kinh tế; Đại diện một số Bộ, ngành, đơn vị, tổ chức liên quan và một số cơ quan thông tấn báo chí.

Phát biểu khai mạc Hội Nghị Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá cao vai trò, trách nhiệm của chủ tịch UBND cấp huyện trong công tác chỉ đạo giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, đặc biệt là thệt hại do bão số 3 vừa qua. Thứ trưởng nhấn mạnh: Hội nghị ngày hôm nay, chúng ta sẽ tập trung nhìn nhận, đánh giá về diễn biến của trận lũ đặc biệt lớn sau bão số 3, thực trạng hệ thống đê điều, bãi sông, lòng dẫn; vai trò, trách nhiệm của các đồng chí Chủ tịch UBND cấp huyện trong công tác ứng phó, hộ đê. Cùng nhau đánh giá khách quan về tình hình mưa lũ, kết quả đạt được cũng như thẳng thắn nhìn nhận về những mặt còn tồn tại, hạn chế, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất những giải pháp cần triển khai thực hiện trong thời gian tới để phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành trước mắt cũng như lâu dài, hướng tới thực hiện thắng lợi mục tiêu giữ đê an toàn, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhà nước và nhân dân trước thiên tai lũ, bão.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp: Năm 2024, thiên tai ở nước ta xảy ra rất khốc liệt, cực đoan với nhiều loại hình thiên tai tại khắp các vùng miền trên cả nước. Đến nay, đã xảy ra 09 cơn bão, 01 ATNĐ, 232 trận mưa lớn, ngập úng, lũ, lũ quét, sạt lở đất; nhiều trận dông lốc, động đất và gió mạnh, sóng lớn trên biển. Thiên tai đã làm 513 người chết và mất tích, tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 84.900 tỷ đồng (năm 2023, thiên tai làm 169 chết và mất tích, thiệt hại 9.324 tỷ đồng).

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp Phát biểu khai mạc tại Hội nghị

Đặc biệt, bão số 3 (bão Yagi, từ 03-08/9/2024) là cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua trên biển Đông và trong 70 năm qua trên đất liền, với nhiều đặc điểm chưa từng có tiền lệ, là cơn bão có cường độ rất mạnh (khi đổ bộ gió cấp 13-14, giật cấp 16-17), sức tàn phá rất lớn, thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài, phạm vi ảnh hưởng rất rộng; hoàn lưu bão gây mưa lớn diện rộng toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa (lượng mưa trong 10 ngày đầu tháng 9/2024 cao hơn 4-6 lần so với trung bình nhiều năm, phổ biến từ 400-600mm, có nơi mưa trên 700mm,...).  

Do mưa lớn đã xuất hiện lũ lớn, đặc biệt lớn (từ 08-15/9/2024) trên diện rộng (hầu hết các sông vượt mức báo động 3), trong đó lũ lịch sử xuất hiện trên nhiều tuyến sông (sông Thao, sông Cầu, sông Đáy, sông Ninh Cơ, sông Kinh Môn, sông Gùa, sông Trà Lý, sông Bùi); mực nước sông Hồng tại Hà Nội xấp xỉ mức báo động 3, cao nhất trong 20 năm gần đây, các trạm hạ nguồn trên mức báo động 3. Các hồ chứa đã phải vận hành xả lũ, đặc biệt là hồ chứa Thác Bà có thời điểm lưu lượng lũ đến hồ vượt quá khả năng xả lũ thiết kế của hồ, nguy cơ mất an toàn hồ chứa và đã phải tính đến phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp. Mưa lớn kéo dài cũng đã gây sạt lở đất, lũ ống, lũ quét tại hầu hết các tỉnh miền núi và trung du Bắc Bộ, nhất là các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Cao Bằng,…

Thống kê cho thấy, đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt chưa từng có trong rất nhiều năm qua ở Bắc Bộ, là trận lũ lớn nhất kể từ năm 1971 trên toàn bộ lưu vực đồng bằng sông Hồng, sông Thái Bình; xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm (bão rất mạnh, lũ lớn, đặc biệt lớn; ngập lụt và lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt xảy ra trên diện rộng); tác động, ảnh hưởng nặng nề đến hầu hết các hoạt động kinh tế xã hội, thiết chế hạ tầng từ vùng biển đến đồng bằng, trung du và miền núi. Bão số 3 và mưa lũ sau bão đã làm 345 người chết và mất tích, gây thiệt hại rất lớn về nông nghiệp; hệ thống cơ sở hạ tầng điện lực, thông tin liên lạc, giao thông, y tế, giáo dục; tổng thiệt hại về kinh tế ước tính trên 81.700 tỷ đồng.

Đối với hệ thống đê điều, chúng ta đã phải tập trung ứng phó, thực hiện công tác hộ đê với nhiều nỗ lực, cố gắng; đã phát hiện, xử lý kịp thời hơn 800 sự cố đê điều, giữ vững an toàn cho hệ thống đê, nhất là các tuyến đê từ cấp III đến cấp đặc biệt. Để đạt được kết quả này, trong chỉ đạo, điều hành ứng phó, hộ đê, các đồng chí Chủ tịch UBND cấp huyện đóng vai trò rất quan trọng, từ chỉ đạo UBND cấp xã tổ chức lực lượng tuần tra canh gác đê điều đến huy động lực lượng, vật tư, phương tiện và tổ chức xử lý các sự cố đê điều.

Tuy nhiên, cùng với kết quả đạt được, đợt mưa lũ vừa qua cũng bộc lộ những mặt còn tồn tại, hạn chế trong công tác hộ đê, xử lý sự cố, như: công tác đánh giá hiện trạng, xác định trọng điểm đê điều xung yếu có nơi còn chưa sát với thực tế; công tác tuần tra canh gác ở một số địa phương còn lơ là; kỹ năng, kinh nghiệm xử lý sự cố, hộ đê của lực lượng tham gia ứng phó còn hạn chế; công tác chỉ đạo, điều hành có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng; tình trạng vi phạm lấn chiếm bãi sông làm giải khả năng thoát lũ của sông xảy ra ở nhiều địa phương,… Đây đều là những nội dung liên quan trực tiếp đến công tác quản lý đê điều, chỉ đạo ứng phó, hộ đê trên địa bàn của các đồng chí Chủ tịch UBND cấp huyện.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Đinh Công Sứ phát biểu tại Hội nghị 

Tại Hội nghị Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai Phạm Đức Luận cho biết về công tác đảm bảo an toàn đề điều ứng phó với mưa lũ Các địa phương: UBND các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo triển khai tích cực, kịp thời, huy động các lực lượng và toàn dân vào cuộc, phát huy tốt phương châm “bốn tại chỗ”, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đảm bảo an toàn hệ thống đê điều ứng phó với mưa lũ; UBND cấp huyện đã chỉ đạo các xã ven đê tổ chức lực lượng địa phương phối hợp với lực lượng chuyên trách quản lý đê thực hiện tuần tra canh gác đê điều theo quy định, kịp thời phát hiện các sự cố về đê điều. Huy động kịp thời vật tư, phương tiện, nhân lực trên địa bàn theo phương châm 4 tại chỗ, nhất là sự tham gia, vào cuộc của lực lượng quân đội, công an, lực lượng xung kích PCTT địa phương, dân quân tự vệ và người dân để tổ chức xử lý các sự cố đê điều; Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Quản lý đê điều/Thủy lợi đã phối hợp chặt chẽ với UBND cấp huyện và các cơ quan/đơn vị liên quan; chỉ đạo lực lượng chuyên trách quản lý đê điều phát huy vai trò tham mưu chuyên môn kỹ thuật cho chính quyền địa phương trong công tác xử lý sự cố, hộ đê.

Để đảm bảo an toàn hệ thống đê điều trước diễn biến tình hình mưa lũ ngày càng cực đoan, khó lường, nhất là ứng phó với các trận lũ lớn tương tự như trận lũ vừa qua, đề nghị các đồng chí Chủ tịch UBND cấp huyện quan tâm thực hiện một số nội dung sau:

Thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao theo quy định tại khoản 2 Điều 43 Luật Đê điều và các văn bản chỉ đạo của cơ quan cấp trên.

Tổ chức tổng kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình đê điều sau lũ trên địa bàn, xác định trọng điểm xung yếu đảm bảo phù hợp với thực tế, cập nhật, bổ khuyết phương án bảo vệ. Trong đó lưu ý phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức/cá nhân; xây dựng phương án cụ thể và triển khai trên thực tế việc bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện.

Quan tâm bố trí nguồn lực của địa phương và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để tu bổ, kiên cố hóa và duy tu bảo dưỡng đê điều, đảm bảo các tuyến đê đủ cao trình, mặt cắt thiết kế, chống được lũ lớn, dài ngày; trong đó ưu tiên khắc phục ngay các sự cố vừa xảy ra.

Rà soát, kiện toàn lực lượng QLĐ nhân dân, lực lượng tuần tra canh gác đê theo quy định.

Tổ chức diễn tập, đào tạo, nâng cao năng lực cho lực lượng tham gia công tác hộ đê, xử lý sự cố.

Rà soát, bổ sung mua sắm vật tư, trang thiết bị, máy móc để hộ đê, xử lý cố (hoặc ký kết hợp đồng nguyên tắc với tổ chức/ cá nhân để huy động khi cần)

Chỉ đạo các xã ven đê thực hiện công tác phát quang mái đê phục vụ tuần tra, canh gác, phát hiện và xử lý sự cố (tối thiểu ít nhất 01 lần trước mùa lũ).

Quản lý chặt chẽ đất trong hành lang bảo vệ đê, bãi sông, lòng sông đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật về đê điều và quy hoạch được duyệt để đảm bảo không gian thoát lũ. Thực hiện cải tạo, nạo vét bồi lắng, thanh thải lòng dẫn; xử lý các khu vực co hẹp dòng chảy cục bộ trên địa bàn để tăng khả năng thoát lũ.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và kiên quyết xử lý dứt điểm các vụ vi phạm pháp luật về đê điều, không để phát sinh vi phạm mới.

Trên cơ sở thực tế mưa lũ đã xảy ra, tổ chức nghiên cứu, đánh giá trong quá trình rà soát, xây dựng các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, … của địa phương phù hợp.

Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đê điều và PCTT đến cộng đồng, nhất là các phường, xã ven đê.

Tổ chức lưu trữ cơ sở dữ liệu về đợt mưa lũ lớn vừa qua (đánh dấu vết lũ tại thực địa) phục vụ công tác quản lý và cảnh báo nâng cao nhận thức cộng đồng.

Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai Phạm Đức Luận phát biểu về vai trò, trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp huyện trong công tác đảm bảo an toàn đê điều tại Hội nghị

Hội nghị các đại biểu đã cùng nhau thảo luận một số vấn đề như: Diễn biến thời tiết, thiên tai đến tháng 11 năm 2024. Nhận định xu thế thời tiết, thiên tai cuối năm 2024 và những tháng đầu năm 2025. 'Bài học kinh nghiệm trong việc chủ động triển khai phương án hộ đê, ứng phó lũ lớn theo phương châm “4 tại chỗ” trên địa bàn huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ (nhất là việc huy động lực lượng, vật tư trong nhân dân); 'Nguyên nhân sự cố, công tác chỉ đạo, kết quả thực hiện và bài học kinh nghiệm trong xử lý sự cố cống tiêu Nổ Thôn trên đê tuyến tả Mã, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa; Thực trạng công tác quản lý vận hành, diễn biến, kết quả xử lý sự cố cống trạm bơm Hồng Vân qua đê hữu Hồng, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội và bài học kinh nghiệm; 'Đánh giá về trận lũ đặc biệt lớn sau bão số 3 năm 2024 (so sánh, đánh giá thực tế trận lũ so với lũ năm 1971 và với tiêu chuẩn phòng chống lũ của hệ thống sông theo quy hoạch PCL được duyệt); 'Thực trạng công tác vận hành,  xảy ra sự cố đối với các trạm bơm tiêu, cống tiêu qua đê hữu Thái Bình trong đợt lũ lớn sau bão số 3 trên địa bàn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh (tồn tại, hạn chế và bài học kinh nghiệm); Diễn biến mưa lũ và công tác chỉ đạo, huy động lực lượng, vật tư, phương tiện, triển khai công tác hộ đê ứng phó với lũ lớn trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình; Kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế trong công tác xử lý sự cố cống lớn qua đê (bục cánh cống Triệu Đề (Cầu Triệu) trên tuyến đê hữu Phó Đáy) trên địa bàn huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc; 'Kết quả triển khai công tác hộ đê, xử lý các sự cố đê điều trong đợt lũ lớn sau bão số 3 của huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Vai trò của lực lượng chuyên trách quản lý đê điều trong công tác tham mưu chỉ đạo điều hành; Thực tế diễn biến tình hình mưa lũ sau bão số 3 và công tác tham mưu chỉ đạo điều hành ứng phó với tình hình mưa lũ trên địa bàn tỉnh Phú Thọ; Công tác chuẩn bị phương án hộ đê, triển khai xử lý các sự cố về đê điều ứng phó với lũ sông Cầu vượt mực nước lũ thiết kế đê trên địa bàn huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội. 

Đại biểu tham dự Hội nghị 

Sau khi nghe báo cáo của các địa phương Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp có ý kiến kết luận: sau cơn bão số 3 vừa qua thấy rằng những nơi thực hiện tốt chỉ đạo, cảnh báo về phòng, chống thiên tai của cơ quan chức năng sẽ giảm thiểu thiệt hại rất tốt. Qua đợt mưa lũ vừa rồi bộc lộ nhiều vấn đề, vì vậy, cần tính toán lại mực nước báo động của các tuyến sông có đê; tính toán việc xử lý sự cố đê điều mang tính hệ thống và cần quan tâm đầu tư thỏa đáng đối với hệ thống đê điều.

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với các đồng chỉ Chủ tịch UBND cấp huyện:

- Nhận thức phải đúng, đầy đủ, trách nhiệm về công tác phòng, chống thiên tai và đảm bảo an toàn hệ thống đê điều;

- Chỉ đạo tuần tra, canh gác, đánh giá hiện trạng tuyến đê để kịp thời phát hiện sự cố đê điều;

- Xây dựng tốt các kịch bản ứng phó để đảm bảo không bị động bất ngờ.

Từ những bài học kinh nghiệm trên, đề nghị các đồng chí Chủ tịch UBND cấp huyện cùng các cơ quan chuyên môn của tỉnh, thành phố quan tâm triển khai thực hiện một số nội dung chính sau:

1. Thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao theo quy định của Luật Đê điều, Luật Phòng, chống thiên tai và các văn bản chỉ đạo của cơ quan cấp trên.
2. Tập trung huy động các nguồn lực để sớm sửa chữa, khắc phục các sự cố, hư hỏng của đê điều do đợt lũ vừa qua (hoàn thành trước mùa lũ năm 2025).
3. Tổng kiểm tra, rà soát đánh giá hiện trạng công trình đê điều trên địa bàn, rà soát, cập nhật, bổ khuyết các vị trí xung yếu và phương án bảo vệ sát với thực tế; trong đó lưu phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức/cá nhân.
4. Bảo vệ không gian thoát lũ, quản lý hành lang bảo vệ đê, bãi sông, lòng sông đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật về đê điều và quy hoạch được duyệt. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về đê điều.
5.  Tổ chức diễn tập, đào tạo, nâng cao năng lực cho các lực lượng tham gia ứng phó hộ đê, xử lý sự cố đê điều.
6. Chỉ đạo các xã ven đê định kỳ tổ chức phát quang đảm bảo yêu cầu công tác tuần tra canh gác, phát hiện sự cố và thực hiện nghiêm công tác tuần tra canh gác bảo vệ đê điều trong mùa mưa lũ theo đúng quy định.
7.  Quan tâm đầu tư nâng cấp hệ thống đê điều đảm bảo yêu cầu chống lũ theo tần suất thiết kế, nâng cao khả năng chống chịu với lũ lớn, dài ngày.
8. ăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng để chủ động, tích cực thực hiện công tác phòng chống thiên tai, bảo vệ hệ thống đê điều.

Thứ trưởng ghi nhận, biểu dưỡng những nỗ lực, cố gắng của các đồng chí Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND các huyện có đê và cơ quan chuyên môn ở các địa phương (Sở Nông nghiệp, Chi cục, các Hạt Quản lý đê điều, Phòng Nông nghiệp của UBND cấp huyện,…) đã căng mình vất vả, ứng phó tích cực, hiệu quả với đợt mưa lũ lớn vừa qua, giữ vững an toàn hệ thống đê điều.

Toàn cảnh Hội nghị