Đề cương tuyên truyền 71 năm ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam (22/5/1946 – 22/5/2017)

Để thiết thực kỷ niệm 71 năm “Ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam”, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai  đã có văn bản chỉ đạo Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các tỉnh, thành phố; Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các Bộ, ngành tổ chức hoạt động hưởng ứng ngày truyền thống; chỉ đạo các báo, đài địa phương tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa ngày truyền thống, thành tựu mà địa phương, ngành mình đã đạt được trong công tác phòng chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai, những công việc cần triển khai để đối phó với mưa, bão, lũ, lụt năm 2017; Các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền sâu rộng với nội dung thiết thực và phong phú để cổ vũ, động viên các cấp, các ngành và đồng bào trong cả nước tích cực chuẩn bị mọi mặt để sẵn sàng đối phó với thiên tai; quan tâm đăng tải và đưa tin về công tác phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai cũng như phổ biến kiến thức về phòng tránh thiên tai, góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng. Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, Ban Chỉ đạo Ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Bộ Công an hướng dẫn đề cương tuyên truyền ngày truyền thống phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai như sau:

I. Lịch sử ngày truyền thống

Ngay từ ngày xa xưa ông, cha ta đã rất quan tâm đến việc đối phó với thiên tai bão, lũ để phát triển sản xuất, phát triển đất nước. Nhiều công trình trị thủy, đặc biệt là hệ thống đê điều đã được xây dựng và tu bổ để đối phó với lũ, lụt nhằm bảo vệ sản xuất, an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, cuộc đấu tranh phòng, chống thiên tai đã tạo nên bản lĩnh kiên cường của dân tộc. Kế thừa truyền thống của những thế hệ người đi trước, ngay từ những năm đầu của nước Việt Nam độc lập, ngày 22/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 70 thành lập Uỷ ban Trung ương hộ đê, tiền thân của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai ngày nay.

Để khẳng định tầm quan trọng của công tác phòng chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai ở nước ta; nhằm động viên cán bộ, chiến sỹ và toàn thể nhân dân trong cả nước nêu cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu trong công tác phòng, chống lụt, bão, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra; đồng thời để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 21/3/1990 nhân dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Bác, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã quyết định lấy ngày 22/5 hàng năm là “Ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam”.

Từ đó đến nay, hàng năm nhân dịp kỷ niệm ngày truyền thống 22/5, Chủ tịch nước đều có thư gửi đồng bào, chiến sỹ cả nước nhằm động viên, khuyến khích và nhắc nhở các cấp, các ngành thực hiện tốt công tác phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai ở địa phương và ngành mình; Ban chỉ huy phòng chống thiên tai các cấp, các ngành đều tiến hành tổ chức kỷ niệm và mở đợt tuyên truyền sâu rộng nhân ngày truyền thống.

II. Ý nghĩa, truyền thống của công tác phòng chống thiên tai, lụt bão

Ngày 22/5 hàng năm đã trở thành ngày truyền thống phòng, chống thiên tai của Việt Nam. Ý nghĩa của ngày này không chỉ là dịp để tôn vinh những người làm công tác phòng, chống thiên tai mà còn để nhắc nhở mọi người hãy chủ động trong phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai. 

Những năm gần đây, công tác phòng, chống lụt bão của Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá rất cao, với phương châm “4 tại chỗ”, chủ động ứng phó với những tình huống xấu có thể xảy ra. Chính phủ đã xây dựng chiến lược và đề ra nhiều biện pháp phòng, chống lụt bão, giảm nhẹ thiên tai, huy động nhiều nguồn lực để phòng ngừa và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bão, lũ, thiên tai gây ra như: củng cố hệ thống đê điều, xây dựng các hồ chứa nước để điều tiết lũ; tăng cường hệ thống dự báo, cảnh báo và thực hiện việc quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển có sở hạ tầng, chuyển đổi mùa vụ sản xuất để hạn chế thiệt hại; tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao ý thức cộng đồng…. Mỗi năm, Chính phủ đã dành hàng nghìn tỷ đồng cho việc xây dựng, tu bổ đê điều, khắc phục hậu quả thiên tai. Hầu hết các công trình này đều đã và đang tham gia hiệu quả vào việc phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiên tai cho đất nước. 

Xác định Công an nhân dân luôn là lực lượng đầu tiên có mặt tại các điểm nóng về thiên tai, thảm họa, sự cố, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị thực sự coi nhiệm vụ phòng chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) như nhiệm vụ chiến đấu, kịp thời có mặt tại hiện trường cùng lãnh đạo địa phương chỉ huy điều hành xử lý các tình huống; kịp thời tổ chức sơ tán nhân dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, tiếp tế, cấp cứu nhân dân vùng ngập lụt… hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Trong thực hiện nhiệm vụ PCTT-TKCN cán bộ, chiến sĩ luôn thể hiện rõ phẩm chất của người chiến sĩ Công an, không ngại hy sinh, gian khổ, quên mình cứu giúp nhân dân, được Đảng và nhân dân ghi nhận, tin yêu. Hình ảnh người chiến sĩ Công an nhân dân trong phòng chống thiên tai, lụt bão, cứu hộ, cứu nạn, đảm bảo ANTT, tham gia di dời sơ tán dân giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai ngày càng được ghi nhận nhiều và đậm nét. Cấp ủy, Chính quyền địa phương và nhân dân các địa phương chịu ảnh hưởng của thiên tai lụt, bão luôn đánh giá cao phẩm chất “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân trong phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai.

Nhằm đáp ứng tốt hơn các nhiệm vụ chính trị được giao, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và của ngành Công an, công tác tổ chức, chỉ đạo, điều hành lực lượng CAND trong phòng tránh giảm nhẹ thiên tai cũng từng bước phát triển cả về quy mô và phạm vi.

Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương và Ủy ban quốc gia tìm kiếm cứu nạn, Bộ trưởng Bộ Công an đã có quyết định số 581/2003/QĐ-BCA(V11) ngày 21/8/2003 về việc thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão, tai nạn thương tích và tìm kiếm cứu nạn (PCLB, TNTT &TKCN) Bộ Công an, do đồng chí Thứ trưởng Lê Thế Tiệm - Thành viên Ban Chỉ đạo PCLB Trung ương, làm Trưởng Ban Chỉ đạo, các thành viên gồm đại diện một số đơn vị trực thuộc Bộ; đồng thời chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương khẩn trương thành lập, kiện toàn Ban Chỉ huy PCLB, TNTT &TKCN của đơn vị, địa phương để chỉ đạo công tác PCLB, TNTT &TKCN.

Ngày 13/5/2005 Trưởng Ban Chỉ đạo PCLB, TNTT &TKCN đã có quyết định số 267/2005/QĐ-BCA(C11) về việc bổ sung, thay đổi thành viên Ban Chỉ đạo, Thường trực Ban Chỉ đạo. Trong đó giao: Tổng cục Hậu cần (nay là Tổng cục Hậu cần – Kỹ thuật) là cơ quan Thường trực về phòng chống lụt bão và tai nạn thương tích của Bộ có trách nhiệm theo dõi cập nhật tình hình có liên quan PCLB & TNTT đề xuất với Ban Chỉ đạo Bộ những chủ trương, biện pháp chỉ đạo công tác PCLB, TNTT trong toàn lực lượng CAND; Tổng cục Cảnh sát (cũ) là cơ quan Thường trực về Tìm kiếm cứu nạn của Bộ.

Xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ Chính phủ giao cho Bộ Công an trên các lĩnh vực: Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng chống thiên tai, lụt bão; Cứu hộ, cứu nạn; Tai nạn thương tích và sự thay đổi nhân sự của Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Công an đã có các Quyết định:

(1). Quyết định số 4498/QĐ-BCA-H41, ngày 08 tháng 11 năm 2010 về việc thành lập Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an, có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương trong toàn lực lượng tổ chức thực hiện những nhiện vụ trên. Trong đó, giao Tổng cục Hậu cần – Kỹ thuật nhiệm vụ Thường trực chung, tham mưu giúp Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị địa phương tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao trên cả 4 lĩnh vực: Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng chống thiên tai, lụt bão; Cứu hộ, cứu nạn và Tai nạn thương tích.

(2). Quyết định số 2118/QĐ-BCA-H41 Ngày 20 tháng 6 năm 2011 về việc thành lập Ban Chỉ đạo Ứng phó với Biến đổi khí hậu, phòng chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn (ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN) Bộ Công an và Quyết định số 4699/QĐ-BCA-H41 Ngày 30 tháng 11 năm 2011 kiện toàn Trưởng Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an.

(3). Ngày 29 tháng 7 năm 2011, Bộ Trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 2844/QĐ-BCA về việc Thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo ƯPBĐKH, PCLB &TKCN Bộ Công an (gọi tắt là Văn phòng ƯPT) trực thuộc Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật nhằm thống nhất các đầu mối về ƯPBĐKH, PCLB, TNTT &TKCN của Bộ Công an trên toàn quốc và giúp Ban Chỉ đạo Bộ Công an chỉ đạo xuyên suốt công tác  này từ Trung ương tới địa phương.

Thực hiện Nghị định 106/NĐ-CP, ngày 17/11/2014 của Chính phủ về việc quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an, ngày 29/12/2014 Bộ Trưởng Bộ Công an đã ký Quyết định số 7833/QĐ-BCA quy định chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Hậu cần – Kỹ thuât, Bộ Công an, trong đó giao Tổng cục Hậu cần – Kỹ thuât chủ trì và tổ chức thực hiện nhiệm vụ thường trực Ban Chỉ đạo của Bộ về ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt bão, tai nạn thương tích và đảm bảo hậu cần, kỹ thuật cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt bão, tai nạn thương tích trong lực lượng Công an nhân dân.

 Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược của Lãnh đạo Bộ để công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của ngành Công an ngày càng được triển khai có tổ chức, xuyên suốt từ Trung ương tới các đơn vị địa phương, ứng phó hiệu quả với thiên tai, lũ, bão theo phương châm 4 tại chỗ, đó là: “Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ”. Hơn nữa, để chủ động đối phó với những diễn biến bất thường của hiện tượng thời tiết cực đoan do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, công tác phòng chống thiên tai, lũ, bão của Bộ Công an đang chuyển dần theo hướng “Chủ động phòng tránh - Ứng phó kịp thời - Khắc phục khẩn trương và có hiệu quả”, góp phần làm hạn chế thiệt hại về người, tài sản của nhà nước và nhân dân.

Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Uỷ ban Quốc gia VBĐKH, Ban chỉ đạo TW về PCTT, Uỷ ban Quốc gia TKCN, Đảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an đã quan tâm và chỉ đạo quyết liệt công tác ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN trong toàn lực lượng Công an nhân dân. Chủ động tổ chức kiểm tra, đôn đốc công tác PCTT & TKCN của Công an các đơn vị, địa phương, đặc biệt tại những địa bàn trọng điểm về bão, lũ; rà soát, thống kê, đánh giá thực lực vật tư phương tiện PCLB & TKCN trong toàn lực lượng; kịp thời trang cấp và bổ sung kinh phí phục vụ yêu cầu “4 tại chỗ” cho Công an các đơn vị, địa phương trước mùa mưa bão, nên công tác ứng phó với thiên tai, lụt bão, tai nạn đã chủ động hơn và có nhiều chuyển biến tích cực góp phần hạn chế thiệt hại về người và tài sản do thiên tai, tai nạn gây ra.

Thực hiện nghiêm túc công tác trực ban, trực chỉ huy 24/24 giờ trong ngày, sẵn sàng lực lượng, phương tiện tham gia ứng phó với thiên tai, lụt bão, cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu.

Công an các đơn vị, địa phương đã chủ động xây dựng, triển khai các phương án, kế hoạch và tổ chức diễn tập, thực tập, huấn luyện công tác ứng phó với các tình huống thiên tai, lụt bão phù hợp với đặc điểm địa lý của từng địa bàn cụ thể. Ý thức trách nhiệm, năng lực chỉ huy, điều hành của lãnh đạo chỉ huy Công an các cấp trong công tác phòng, chống thiên tai, tai nạn, tham gia cứu hộ, cứu nạn có nhiều chuyển biến tích cực; cán bộ chiến sỹ đã chủ động khắc phục khó khăn, nâng cao ý thức, trách nhiệm đối với công tác phòng chống thiên tai, lụt bão, tìm kiếm cứu nạn, tham gia di dời sơ tán dân, đảm bảo an ninh trật tự, được nhân dân và cấp ủy, chính quyền các cấp ghi nhận và đánh giá cao phẩm chất “Vì nước quên thân vì dân phục vụ” của cán bộ, chiến sỹ CAND, khẳng định được vai trò quan trọng, nòng cốt của lực lượng Công an nhân dân trong phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai.

Công tác thông tin, tuyên truyền, đặc biệt trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho nhân dân và CBCS Công an về nhiệm vụ phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, cũng như tuyên truyền về hoạt động của lực lượng Công an nhân dân tham gia phòng chống lụt bão, cứu hộ, cứu nạn đã có nhiều chuyển biến tích cực, cơ bản đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ PCTT &TKCN của lực lượng Công an nhân dân.

III. Tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta những năm gần đây

Biến đổi khí hậu mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu và mực nước biển dâng là thách thức lớn nhất đối với cả nhân loại trong thế kỷ 21. Biến đổi khí hậu sẽ làm cho các thiên tai trở nên khốc liệt hơn và có thể trở thành thảm hoạ, gây rủi ro lớn cho phát triển kinh tế - xã hội, có thể xoá đi những thành quả nhiều năm của sự phát triển của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thiên tai và các hiện tượng khí hậu cực đoan khác đã và đang gia tăng ở hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ, nhiệt độ và mực nước biển trung bình toàn cầu tiếp tục tăng nhanh chưa từng có trong thời gian qua, đang là nỗi lo ngại của nhiều quốc gia trên thế giới. Trong những năm gần đây, do biến đổi khí hậu nên những cơn bão có sức tàn phá lớn xuất hiện ngày càng nhiều, gây phá huỷ nhà cửa, công trình, hoa màu, cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người.

Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, lại gần 1 trong 5 “ổ” bão lớn của thế giới, nên diễn biến thời tiết, thủy văn rất phức tạp. Mùa bão trùng với mùa mưa, cộng thêm địa hình núi cao sườn dốc, đồng bằng hẹp, trũng là mối đe dọa thường trực đối với sinh hoạt và sản xuất của người dân. Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai, lụt, bão diễn biến hết sức phức tạp, bất thường với quy mô và hậu quả ngày càng nặng nề hơn, cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người, phá hủy, làm thiệt hại nhiều tài sản; đẩy cuộc sống của nhân dân vùng bão, lũ, thiên tai vào hoàn cảnh hết sức khó khăn.

Trong hơn 30 năm qua tại Việt Nam, bình quân mỗi năm, thiên tai đã làm chết và mất tích khoảng 500 người, bị thương hàng nghìn người, thiệt hại về kinh tế từ 1,0 - 1,5% GDP.

Thiên tai luôn diễn biến khó lường, những trận bão lũ lớn trong lịch sử như: cơn bão Linda (bão số 5) ở miền Nam (1997), trận lũ ở miền Trung (1999) và hai trận lũ lớn năm 2000, 2001 tại các tỉnh ĐBSCL đã làm chết và mất tích gần 4.460 người, thiệt hại vật chất ước tính 17,6 nghìn tỷ đồng. Từ năm 2001 đến năm 2005, thiên tai đã cướp đi sinh mạng của 1.900 người, thiệt hại về vật chất ước tính lên đến 13,5 nghìn tỷ đồng.

Năm 2006, nước ta đã bị ảnh hưởng của 10 cơn bão, 4 áp thấp nhiệt đới, điển hình là các cơn bão Chan chu (cơn bão số 1), cơn bão Xangsane (cơn bão số 6), cơn bão Durian (cơn bão số 9) với sức tàn phá lớn gây thiệt hại nghiêm trọng cho các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Nghệ An, Bình Thuận, Tiền Giang, Bến Tre… tổng thiệt hại năm 2006 do thiên tai gây ra là hơn 18,5 nghìn tỷ đồng, mức thiệt kinh tế lớn nhất kể từ năm 1971 đến nay: 339 người chết; 274 người mất tích; 2.065 người bị thương; 75.000 ngôi nhà đổ trôi, 554.000 ngôi nhà khác bị ngập, hư hại… Hậu quả do những trận bão khủng khiếp năm 2006 gây ra đã trở thành bài học xương máu đối với công tác phòng, chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai. Sau gần 10 năm không có bão lớn, khiến cơ quan chức năng và người dân có phần chủ quan. Đó chính là nguyên nhân khiến bão Chan chu (cơn bão số 1-2006) với sức gió cấp 12, giật trên cấp 12 đi vào biển Đông vào đầu tháng 5-2006 đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản: 13 tàu bị đắm, 5 tàu mất tích kèm theo đó là 266 người chết và mất tích...

Năm 2007, thiên tai lớn như bão, lụt, lũ quét, mưa đá đã dồn dập xảy ra ở nước ta, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, gây nhiều khó khăn cho sản xuất và đời sống của nhân dân. Theo ước tính tổng thiệt hại về tài sản do thiên tai gây ra trong năm 2007 lên tới 11,5 nghìn tỷ đồng. Trong những tháng đầu năm 2008, đợt rét đậm, rét hại kéo dài cũng đã gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế đất nước, hàng trăm nghìn gia súc bị thiệt hại, hàng vạn người nông dân đã nghèo lại càng nghèo hơn, khó khăn chồng chất khó khăn. Chính phủ cùng với địa phương lại bắt tay vào cuộc để chống lại thiên tai khắc nghiệt, khắc phục hậu quả, ổn định đời sống cho người dân. 

Trong giai đoạn 1990-2009, trung bình 457 người chết mỗi năm vì thiên tai. Trong 10 năm trở lại đây, mỗi năm Việt Nam bị thiệt hại khoảng từ 1,3% -1,5% GDP của cả nước.

Năm 2012, thiên tai ở nước ta có nhiều diễn biến bất thường; bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện sớm hơn bình thường và kết thúc muộn hơn so với trung bình nhiều năm. Trong năm có 10 cơn bão và 02 ATNĐ hoạt động trên biển Đông, trong đó có 04 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta gây thiệt hại nặng về người và tài sản. Thiệt hại do thiên tai gây ra trong năm 2012 đã làm 258 người chết và mất tích, 408 người bị thương, 6.292 nhà bị đổ, sập, trôi; 101.756 nhà ngập, hư hại, tốc mái; 408.383 ha diện tích lúa và hoa màu bị thiệt hại; 3,24 triệu m³ đất đá bị sạt lở .v.v… Ước tính thiệt hại về vật chất khoảng 16 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt cuối tháng 10 đã xẩy ra cơn bão số 8 với cường độ rất mạnh (cấp 13, 14) đường đi phức tạp, không theo quy luật hàng năm, đã gây thiệt hại hơn 11 nghìn tỷ đồng.

Năm 2013 là năm kỷ lục về thiên tai, lụt bão ở Việt Nam trong 50 năm qua: có 15 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới vào Việt Nam, trong đó có siêu bão Haiyan. Thiên tai đã gây thiệt hại lớn nhất về kinh tế từ trước đến nay cho Việt Nam, đặc biệt thiệt hại cho các tỉnh miền Trung do bão số 10.

Năm 2014, tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta giảm về số vụ so với trung bình nhiều năm gần đây, tuy nhiên có nhiều diễn biến bất thường, bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện sớm hơn; mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung. Trong năm, đã có 5 cơn bão, 1 đợt áp thấp hoạt động trên biển Đông; mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều tại các tỉnh vùng núi phía Bắc và khu vực miền Trung như Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam..... Mưa đá, lốc xoáy tại Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Nghệ An, Quảng Bình.... gây thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân.

Năm 2015, tình hình thiên tai, lụt bão ở nước ta có nhiều diễn biến bất thường, mưa lớn, lũ quét xẩy ra nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung. Đặc biệt có đợt mưa lũ lịch sử diễn ra tại Quảng Ninh và đã được ghi nhận là đợt mưa, lũ lớn nhất trong gần 50 năm qua... gây thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân.

Năm 2016, do ảnh hưởng của Elnino đã diễn ra trên toàn lãnh thổ Việt Nam và đặc biệt là khu vực đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung - Tây Nguyên, gây ra hạn hán ở miền Trung - Tây Nguyên và xâm nhập mặt tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và đã có tới 10 tỉnh công bố thiên tai; thời gian từ tháng 9 đến trung tuần tháng 12/2016 đã xẩy ra 5 trận mưa, lũ lịch sử tại các tỉnh Bắc Trung Bộ và Trung bộ làm thiệt hại lớn về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân.

IV. Công tác phòng chống thiên tai của ngành Công an năm 2015-2016.

Trong năm 2015 đã xẩy ra 5 cơn bão, nhiều trận mưa đá lớn gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, đặc biệt là cuối năm với diễn biến thời tiết bất thường có mưa tuyết ở Lào Cai và ở Tây Nghệ An đã gây nhiều thiệt hại về gia súc, gia cầm và hoa màu của nhân dân. Kịp thời tham mưu giúp Ban Chỉ đạo Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tổ chức ứng phó với thiên tai, sự cố nghiêm trọng, không để xảy ra bất ngờ, bị động. Kịp thời tổng hợp báo cáo tình hình, kết quả triển khai đối phó với từng thiên tai, lũ, bão. Tham mưu giúp Ban Chỉ đạo ban hành nhiều công điện chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tổ chức triển khai ứng phó với mưa lũ, lốc xoáy tại các tỉnh vùng núi phía Bắc và khu vực miền Trung. Ban Chỉ đạo Bộ thành lập các đoàn công tác đi trực tiếp kiểm tra, phối hợp chỉ đạo công tác phòng, chống thiên tai, lụt, bão tại các địa phương vùng bão, lũ.

Trong năm 2016 Ban Chỉ đạo Bộ thành lập 02 đoàn công tác đi trực tiếp kiểm tra, phối hợp chỉ đạo công tác phòng, chống thiên tai, lụt, bão tại các địa phương vùng bão, lũ: Đoàn 1 kiểm tra, đối phó với bão số 2, bão số 3 tại 04 tỉnh Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng và Quảng Ninh; Đoàn 2 kiểm tra, đối phó với bão số 3 tại Hải Phòng và Quảng Ninh.

Thường trực Ban Chỉ đạo đã phối hợp với Cục Tài chính đánh giá thiệt hại và đề xuất lãnh đạo Bộ duyệt cấp kinh phí hỗ trợ cho Công an các đơn vị, địa phương khắc phục hậu quả thiệt hại do thiên tai, bão, lũ gây ra, với nhiều tỷ đồng.

V. Phát huy truyền thống, tiếp tục thực hiện tốt công tác phòng chống thiên tai, lụt bão năm 2017

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, Việt Nam tiếp tục là một trong số 10 nước hàng đầu về tần suất bị thiên tai trên thế giới với những loại hình thiên tai phổ biến là bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán.  Theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn Trung ương, Năm 2017, do tiếp tục ảnh hưởng của El Nino, nên thời tiết sẽ nắng nóng hơn, bão nhiều và sớm hơn, có khoảng 10 – 12 cơn bão vào biển Đông, 5 – 6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta.

Để chủ động phòng, chống, giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, bão lụt gây ra, các cấp, các ngành, các địa phương trong cả nước cần nêu cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm, nghiêm túc xây dựng kế hoạch, phương án phòng, chống thiên tai, lồng ghép với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn; tổ chức phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ giữa các lực lượng, ứng phó kịp thời, có hiệu quả với mọi tình huống thiên tai có thể xảy ra, 

luôn sẵn sàng, đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phòng, chống lụt, bão, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tài sản và cuộc sống của nhân dân. 

Nhằm chủ động đối phó thiên tai, tai nạn, sự cố cháy nổ trong năm 2017, cần thực hiện tốt phương châm “Chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả, trong đó lấy phòng tránh là chính”, lực lượng CAND cần tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau:

1. Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Quốc gia về biến đổi khí hậu, Ban Chỉ đạo TW về Phòng chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn về công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn năm 2017; xây dựng và triển khai Kế hoạch của Bộ Công an về công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn trong toàn lực lượng Công an nhân dân năm 2017, quán triệt và thực hiện nghiêm túc phương châm “4 tại chỗ” với tinh thần chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả mọi tình huống thiên tai, đảm bảo an ninh trật tự trong mọi tình huống. Tranh thủ sự chỉ đạo và hỗ trợ về nguồn lực của các cấp chính quyền địa phương để tăng cường trang bị vật tư, phương tiện, bổ sung kinh phí nâng cao hiệu quả công tác phòng chống thiên tai, lụt, bão của Công an các đơn vị, địa phương. Tăng cường kiểm tra công tác phòng chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn tại Công an các đơn vị, địa phương trước mùa mưa bão.

2. Thông tin kịp thời, nâng cao hiệu quả sử dụng Website của Ban Chỉ đạo ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN Bộ Công an để nâng cao nhận về biến đổi khí hậu, ứng phó kịp thời với thiên tai và thực hiện tốt công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trong năm 2017. Phối hợp với các đơn vị có liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền về công tác ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN của Bộ Công an trên các phương tiện thông tin đại chúng, góp phần nâng cao nhận thức cho CBCS và nhân dân trong công tác phòng, tránh thiên tai, tai nạn, sự cố cháy nổ.

3. Tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch số 261/KH-BCA-H41, ngày 29/8/2014 của Bộ Công an về triển khai thi hành Luật Phòng chống thiên tai trong lực lượng Công an nhân dân, gồm: (1) Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13, ngày 19/6/2013 của Quốc Hội XIII; (2) Quyết định số 1061/QĐ-TTg, ngày 01/7/2014 của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Phòng chống thiên tai; (3) Nghị định số 66/2014/NĐ-CP, ngày 04/7/2014 của Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng chống thiên tai; Quyết định số 1110/QĐ-TTg, ngày 17/8/2012 về quy hoạch tổng thể hệ thống cơ sở của lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 44/2012/QĐ-TTg, ngày 15/10/2012 của Thủ tướng Chính phủ quy định về công tác cứu nạn, cứu hộ của lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy; Quyết định 1041/QĐ-TTg, ngày 24/6/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án quy hoạch tổng thể lĩnh vực ứng phó sự cố, thiên tai, tìm kiếm cứu nạn đến năm 2020; Ban hành Đề án quy hoạch tổng thể lĩnh vực ƯPVBĐKH, PCTT&TKCN ngành Công an đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Ban hành Thông tư liên tịch giữa Bộ Tài chính và Bộ Công an hướng dẫn nguồn tài chính bảo đảm cho các công tác cứu hộ, cứu nạn từ các hợp đồng hoặc thoả thuận cứu hộ; Thông tư của Bộ Công an về quy định tiêu chuẩn, định mức trang bị phương tiện cho lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH, lực lượng phòng chống thiên tai, lụt bão.

4. Trong năm 2017 xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện các kế hoạch, phương án chi viện, dự án, chương trình tập huấn nâng cao nhận thức và năng lực về ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, thảm họa, sự cố và tìm kiếm cứu nạn cho Công an các đơn vị, địa phương; tổ chức tập huấn chuyên đề về cứu nạn, cứu hộ dưới nước; xây dựng và tổ chức huấn luyện các phương án ứng phó với sự cố thiên tai thảm hoạ, tìm kiếm cứu nạn cho lực lượng cảnh sát cơ động, đặc nhiệm, đảm bảo trật tự xã hội; huấn luyện sử dụng phương tiện, thiết bị cứu hộ cứu nạn phòng, chống thiên tai, lụt bão và tìm kiếm cứu nạn cho CBCS Tổng cục VIII và Công an các đơn vị, địa phương.

5. Công an các đơn vị, địa phương tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm trong công tác ƯPVBĐKH, PCTT&TKCN năm 2017, triển khai công tác ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN năm 2017. Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Công an, Ban Chỉ huy PCTT & TKCN các tỉnh, thành phố khi có thiên tai, lụt bão xảy ra; tăng cường kiểm tra, đôn đốc thực hiện kế hoạch ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN của các đơn vị trực thuộc; chủ động nắm thực lực, bảo quản, bảo dưỡng vật tư phương tiện, công tác dự phòng, dự trữ để chủ động khi thiên tai, bão lũ xảy ra. Thực hiện nghiêm túc theo phương châm “4 tại chỗ”.

6. Quán triệt, thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thứ trưởng  Trưởng Ban Chỉ đạo Bộ Công an tại Hội nghị triển khai công tác ƯPVBĐKH, PCTT & TKCN năm 2017 của Ban Chỉ đạo Bộ Công an:

Thực hiện tốt phương châm “Chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả, lấy phòng ngừa là chính”. Tăng cường nắm, theo dõi sát tình hình để đề xuất các chủ trương chỉ đạo kịp thời.

Đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông khi có thiên tai, bão lụt, sự cố xẩy ra, đề phòng tội phạm lợi dụng để trộm cắp tài sản nhà nước và nhân dân; cử cán bộ xuống tận địa bàn, nơi xẩy ra sự cố để cùng Công an địa phương xử lý, ứng phó, khắc phục hậu quả.

Rà soát tất cả các loại phương tiện phòng chống thiên tai, lụt bão và cứu hộ, cứu nạn hiện có, đề xuất bổ sung kịp thời.

Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền. Củng cố hệ thống tuyên truyền ở Công an các địa phương, sẵn sàng cơ động xuống tận nơi xẩy ra thiên tai để ghi hình đưa tin, tuyên truyền sâu rộng cho nhân dân nâng cao ý thức phòng tránh và hiểu rõ hoạt động của lực lượng CAND.

Tổ chức thực tập các tình huống và cách thức sử dụng các loại phương tiện; chuẩn bị lực lượng sẵn sàng ứng phó với các tình huống. Các trường Công an thành lập các đơn vị dự bị chiến đấu để sẵn sàng huy động lực lượng phục vụ các yêu cầu công tác.

Tăng cường vai trò trách nhiệm của Ban Chỉ đạo để tổ chức thực hiện tốt công tác ƯPVBĐKH, PCLB & TKCN trong toàn lực lượng CAND.

Phát huy truyền thống vẻ vang 71 năm phòng, chống thiên tai, lực lượng CAND ra sức phấn đấu, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, lụt bão và tìm kiếm cứu nạn để hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai, lụt bão, thảm họa và các sự cố khác gây ra ./.